Tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một thách thức lớn đối với hệ thống y tế Việt Nam. Một phần nguyên nhân của vấn đề này bắt nguồn từ văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng đến thẳng các bệnh viện tuyến trung ương và yêu cầu thực hiện nhiều xét nghiệm. Điều này dẫn đến tình trạng ‘quá tải giả’, khiến hệ thống y tế phải xử lý những việc không cần thiết.

Trong bối cảnh hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều thách thức, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành đều nhất trí rằng AI không nhằm mục đích thay thế con người mà là một công cụ đắc lực giúp hỗ trợ bác sĩ tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân. Với khả năng phân tích dữ liệu lớn, AI có thể giúp các bác sĩ tổng hợp, đúc kết và đưa ra những chẩn đoán, phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị.

Sức khỏe của một cá nhân không chỉ phụ thuộc vào bộ gene phức tạp mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh… AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp các bác sĩ đưa ra giải pháp tối ưu cho từng bệnh nhân. Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI nhằm nâng cao năng lực tuyến dưới. AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân.

Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, tức là giúp người dân khỏe mạnh hơn và ít có nhu cầu đến bệnh viện hơn. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, đưa ra lời nhắc nhở và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc ứng dụng AI vào y tế. Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế. Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở.

Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ sẽ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên diễn đàn được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới.

Ứng dụng công nghệ, đặc biệt là Dữ liệu lớn (Big Data) và Trí tuệ nhân tạo (AI), đang trở thành một phần quan trọng trong sự phát triển của ngành y tế trên toàn cầu. Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng những công nghệ này vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Trong một cuộc trao đổi gần đây với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, GS.TS.BS Lê Hữu Song, Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đã chia sẻ về những rào cản và hướng đi trong công cuộc chuyển đổi số y tế.

GS.TS.BS Lê Hữu Song nhấn mạnh rằng để ứng dụng hiệu quả AI và Dữ liệu lớn trong y tế Việt Nam, chúng ta đang đối mặt với ba thách thức chính. Thứ nhất, về cơ sở hạ tầng công nghệ, nền tảng băng thông và hệ thống máy chủ chưa thực sự chuẩn hóa để đáp ứng được nhu cầu của các ứng dụng y tế tiên tiến. Thứ hai, về chính dữ liệu, mặc dù y tế là một lĩnh vực tạo ra một lượng dữ liệu khổng lồ, nhưng liệu những dữ liệu này có phải là ‘dữ liệu sạch’, ‘dữ liệu sống’ và có giá trị thực sự hay không? Thứ ba, và cũng là yếu tố quyết định, chính là con người. Con người luôn có xu hướng làm những việc dễ và quen thuộc, và việc thay đổi một thói quen đã hình thành lâu đời quả thực là một cuộc cách mạng với mỗi cá nhân.

Tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, việc ứng dụng bệnh án điện tử và phân tích dữ liệu đang được tiến hành. Tuy nhiên, GS.TS.BS Lê Hữu Song cũng thừa nhận rằng bệnh viện đang ở giai đoạn ‘bệnh án máy tính hóa’ chứ chưa phải ‘bệnh án điện tử’ đúng nghĩa. Bệnh viện đang nỗ lực để có thể vận hành bệnh án điện tử hoàn thiện theo đúng quy định của Chính phủ và Bộ Y tế. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ y tế mà còn mở ra những cơ hội mới trong việc ứng dụng công nghệ vào điều trị và nghiên cứu.

Trong bối cảnh đó, vai trò của hợp tác trong nước và quốc tế trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. GS.TS.BS Lê Hữu Song cho rằng hợp tác là điều kiện bắt buộc cho sự phát triển của y tế Việt Nam. Việt Nam là một nước đang phát triển, và chúng ta không thể tự mình làm tất cả. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 rất tích cực trong hợp tác quốc tế, và cũng muốn nhấn mạnh đến nguồn lực vô giá là các chuyên gia người Việt ở nước ngoài. Họ đang giữ những vị trí quan trọng tại các tổ chức, viện nghiên cứu, tập đoàn lớn trên khắp thế giới. Sự hợp tác này không chỉ giúp chuyển giao công nghệ mà còn mở ra những cơ hội học hỏi và phát triển mới.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 xác định nhiệm vụ của mình không chỉ là tiếp nhận công nghệ cho riêng mình. Chúng tôi muốn trở thành trung tâm tiếp nhận, làm chủ và chuyển giao công nghệ cho toàn bộ hệ thống y tế trong nước, từ quân y đến dân y, một cách vô điều kiện. Điều này nhằm mục đích giúp Việt Nam nhanh chóng bắt kịp với xu thế phát triển của ngành y tế thế giới và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân. Đó là cách để chúng ta cùng nhau phát triển, cùng nhau đi lên trong cuộc cách mạng công nghệ này.

Trong nỗ lực không ngừng nghỉ để nâng cao chất lượng khám, điều trị bệnh và thu hẹp khoảng cách với các bệnh viện tuyến trên, Bệnh viện Đa khoa Thái Bình đã và đang tích cực triển khai chuyển đổi số và phát triển kỹ thuật cao, chuyên sâu. Một trong những bước tiến đáng kể của bệnh viện là việc triển khai bệnh án điện tử từ ngày 1/7/2025, khẳng định vị thế là một trong những đơn vị y tế tiên phong trên địa bàn tỉnh Thái Bình ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động khám, chữa bệnh.

Trung tâm Tim mạch của bệnh viện đã đạt được những thành tựu đáng kể, thực hiện thành công nhiều ca phẫu thuật phức tạp, bao gồm cả việc cấy máy tạo nhịp tim, bít dù thông liên nhĩ liên thất ống động mạch và các thủ thuật phức tạp về mạch vành. Trong tương lai gần, trung tâm dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng dịch vụ kỹ thuật khoan mảng xơ vữa động mạch vành và đặt stent graft động mạch chủ. Sự phát triển không ngừng của Trung tâm Tim mạch nói riêng và bệnh viện nói chung đã khẳng định cam kết của bệnh viện trong việc cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao cho người dân.

Bệnh viện Đa khoa Thái Bình hiện đã được xếp cấp chuyên sâu về chuyên môn kỹ thuật, triển khai nhiều kỹ thuật cao và chuyên sâu như xạ trị điều biến liều cho bệnh nhân ung thư, phẫu thuật cố định cột sống bằng vít qua cuống, cắt ung thư vùng hàm mặt có nạo vét hạch và phẫu thuật tim hở. Việc không ngừng cập nhật và áp dụng các kỹ thuật mới, chuyên sâu đã giúp bệnh nhân được thụ hưởng dịch vụ cao cấp ngay tại địa phương, đồng thời giảm bớt thời gian và chi phí điều trị.

Hướng tới mục tiêu trở thành bệnh viện thông minh, Bệnh viện Đa khoa Thái Bình đang tiếp tục đầu tư hạ tầng công nghệ, đào tạo nhân lực và chuẩn bị các điều kiện cần thiết. Với 10 mục tiêu chiến lược cho năm 2025, bệnh viện đặt mục tiêu hoàn thiện mô hình bệnh viện chuyên sâu, hiện đại, thông minh và duy trì mức xếp cấp chuyên sâu về chuyên môn kỹ thuật.

Quá trình chuyển đổi số và phát triển kỹ thuật cao, chuyên sâu đã mở ra những cơ hội mới và tạo động lực cho Bệnh viện Đa khoa Thái Bình nói riêng và các đơn vị y tế trên địa bàn tỉnh nói chung để có thêm sự bứt phá trên lĩnh vực y tế. Với sự quyết tâm đổi mới, sáng tạo và nguồn nội lực mạnh mẽ, Bệnh viện Đa khoa Thái Bình tin tưởng vào tương lai phát triển mạnh mẽ và khẳng định vị thế trong chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho Nhân dân.

Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan vừa có phản hồi liên quan đến việc điều chỉnh giá dịch vụ khám chữa bệnh, một vấn đề được cử tri nhiều địa phương kiến nghị. Theo đó, cử tri cho rằng giá dịch vụ hiện nay chưa được tính đúng, tính đủ, dẫn đến các cơ sở y tế thiếu nguồn kinh phí để đảm bảo hoạt động.

Trong phản hồi của mình, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 quy định giá dịch vụ khám chữa bệnh dựa trên 4 yếu tố chính: chi phí trực tiếp, nhân công, chi phí quản lý và chi phí khấu hao. Tuy nhiên, hiện nay giá khám chữa bệnh mới chỉ tính 2 yếu tố là chi phí trực tiếp và tiền lương, chưa bao gồm chi phí quản lý và khấu hao.

Việc điều chỉnh giá khám chữa bệnh cần được thực hiện thận trọng và theo lộ trình, dựa trên đánh giá chỉ số giá tiêu dùng (CPI) để đảm bảo điều chỉnh giá hợp lý, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ lộ trình BHYT toàn dân và phù hợp với khả năng chi trả của người dân cũng như cân đối Quỹ Bảo hiểm y tế. Bộ Y tế đang phối hợp đánh giá tác động để đề xuất thời điểm phù hợp đưa chi phí quản lý vào giá khám chữa bệnh, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định thời điểm điều chỉnh giá.

Cũng liên quan đến vấn đề khám chữa bệnh, cử tri Lâm Đồng kiến nghị ban hành hướng dẫn xây dựng tiêu chuẩn nhập viện nội trú tương ứng với mỗi loại bệnh lý. Bộ trưởng Y tế cho biết Bộ đã ban hành và cập nhật các Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, làm cơ sở cho các cơ sở khám chữa bệnh và nhân viên y tế thực hiện.

Bộ Y tế đã ban hành trên 1.300 hướng dẫn, bao phủ các bệnh phổ biến và hầu hết chuyên ngành. Các hướng dẫn này đã quy định cụ thể tiêu chuẩn nhập viện nội trú cho một số bệnh. Hiện nay, Bộ Y tế đang hoàn thiện dự thảo Hướng dẫn chỉ định nhập viện cấp cứu để sớm ban hành và áp dụng.