Ở các xã vùng cao của tỉnh Hòa Bình, như Bao La, Tân Pheo, Đà Bắc, những lớp học đặc biệt được tổ chức sau mỗi mùa gặt. Các lớp học này thu hút vài chục người phụ nữ dân tộc Mường, Dao, Thái tham gia. Họ cùng nhau ngồi lắng nghe giảng viên hướng dẫn từng nét chữ đầu tiên.

Đây là những lớp “giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ”, nằm trong chương trình xóa mù chữ và nâng cao năng lực học tập cộng đồng do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hòa Bình phối hợp tổ chức. Từ năm 2020 đến nay, đã có 6 lớp như vậy được mở, với 125 học viên, 100% là nữ và là người dân tộc thiểu số. Họ đến lớp không nhằm mục đích lấy điểm số hay bằng cấp, mà vì một điều giản dị: Biết đọc tên mình, biết viết đơn xin vay vốn, hiểu những dòng chữ in trên bao thuốc trừ sâu hay đơn khám bệnh.

Bà Hà Thị Nhung, người dân tộc Thái ở xã Bao La, đã bắt đầu hành trình học chữ của mình ở tuổi ngũ tuần. Trước đây, mỗi lần đi trạm y tế hay nhận hỗ trợ, bà đều phải nhờ người khác điền giúp giấy tờ. Có khi, cán bộ bảo ký tên, bà chỉ biết cười trừ, đưa ngón tay ra lăn dấu. “Tôi xấu hổ lắm. Đến tên mình cũng không viết nổi”, bà Nhung chia sẻ.

May mắn đến khi Trung tâm học tập cộng đồng xã Bao La mở lớp học sau biết chữ vào buổi tối, sau khi người dân đã thu hoạch xong mùa vụ. Lớp học nhỏ, chỉ có một chiếc bàn gỗ dài và những cuốn vở đã ngả màu theo tay học viên. Nhưng với bà Nhung, đó là thế giới khác – nơi bà bắt đầu nhận diện lại chính mình qua từng con chữ.

Tính đến nay, các xã khu vực Hòa Bình cũ đã đạt tỷ lệ nữ biết chữ là 99,81%, trong đó nữ dân tộc thiểu số và miền núi đạt 99,64% – vượt xa mục tiêu 93% được đặt ra trong Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030. Đây không chỉ là một thành tích trong lĩnh vực giáo dục mà còn là kết quả của quá trình kiên trì xóa mù chữ, giáo dục tiếp tục sau biết chữ và xây dựng mô hình học tập cộng đồng bền vững.

Tuy nhiên, biết chữ không đơn thuần là đích đến mà là điểm khởi đầu cho một hành trình dài hơi – hành trình trao quyền, xây dựng năng lực tự chủ cho người phụ nữ. “Khi người phụ nữ biết đọc, biết viết, họ có thể tiếp cận thông tin, hiểu quyền lợi, chủ động trong kinh tế gia đình và chăm sóc con cái. Quan trọng hơn, họ trở thành người truyền cảm hứng học tập trong bản làng, nơi mà việc cầm bút, đi học với phụ nữ từng là điều xa lạ, thậm chí bị cho là ‘không cần thiết'”, ông Trần Văn An – Trưởng Phòng Giáo dục thường xuyên, Sở Giáo dục và Đào tạo chia sẻ.

Dù kết quả đạt được rất đáng ghi nhận, nhưng thực tế ở các xã vùng cao vẫn đặt ra không ít thách thức. Ở một số địa bàn đặc biệt khó khăn, việc duy trì kết quả sau xóa mù chữ chưa thật sự ổn định. Nhiều phụ nữ lớn tuổi quanh năm bám nương, ít có điều kiện tiếp cận thông tin vẫn đang đối mặt nguy cơ tái mù.

Những bước đi căn cơ đang dần được triển khai để đảm bảo “biết chữ” không chỉ là thành tích mà phải là nền móng cho sự phát triển. Từ năm 2025, Trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình được giao nhiệm vụ đưa các nội dung về giới, bình đẳng giới và sức khỏe sinh sản vào chương trình đào tạo giáo viên. Cùng với đó, các trung tâm học tập cộng đồng ở cơ sở cũng đang được mở rộng vai trò. Từ chỗ chỉ dạy chữ sang hướng dẫn kỹ năng sản xuất, sử dụng công nghệ số, khởi nghiệp tại chỗ… Đây là bước đi cho thấy chương trình xoá mù, nâng cao năng lực cộng đồng không chỉ truyền đạt con chữ, mà còn giúp thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số.

Từ một chương trình xóa mù chữ ban đầu, Hòa Bình đang chuyển mình từng bước để làm cho “học tập suốt đời” trở thành hiện thực ở cả những bản làng xa nhất. Và ở đó, mỗi người phụ nữ biết chữ, dù chỉ một câu, một dòng, cũng đang viết nên phần tương lai tươi sáng hơn của chính mình.

Việc hợp nhất các đơn vị hành chính cấp xã ở tỉnh Thái Nguyên, đặc biệt là tại vùng cao thuộc tỉnh Bắc Kạn cũ, đã giúp tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, việc này cũng gây ra một số khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân. Tỉnh Thái Nguyên có địa bàn rộng lớn, dân cư thưa thớt, và nhiều hộ gia đình cách xa trung tâm hàng chục km. Điều này đã đặt ra thách thức cho việc cung cấp dịch vụ y tế tại các khu vực nông thôn và vùng sâu.

Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã chủ động rà soát hệ thống y tế cơ sở, duy trì hoạt động tại các trạm y tế cũ, và bố trí lại nhân lực để tăng cường tổ chức khám bệnh lưu động đến từng bản. Tại xã Nghiên Loan, được hình thành trên cơ sở sáp nhập các xã Xuân La, An Thắng và Nghiên Loan, hiện có diện tích hơn 130km² và dân số hơn 11.000 người. Một số thôn, bản cách trung tâm xã tới gần 20km.

Bà Lã Diệu Thuần, Trạm trưởng Trạm y tế xã Nghiên Loan cho biết: Để đảm bảo chăm sóc sức khỏe nhân dân sau khi sáp nhập 3 xã, trạm y tế đã giữ nguyên đội ngũ nhân lực và cơ sở vật chất tại các trạm y tế của các địa phương cũ. Đồng thời, trạm y tế đã tiến hành rà soát, điều chỉnh lại phương án phân công công việc nhằm phát huy tối đa hiệu quả hoạt động của từng cán bộ y tế tại các điểm trạm.

Tương tự, xã Vĩnh Thông cũng duy trì các điểm trạm y tế cũ để đảm bảo người dân vùng sâu vùng xa được tiếp cận dịch vụ y tế kịp thời. Ông Nguyễn Anh Dũng, Trạm trưởng Trạm y tế xã Vĩnh Thông cho biết: Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân tại các Trạm y tế Cao Sơn, Vũ Muộn, Sỹ Bình vẫn được duy trì và công tác chống dịch bệnh vẫn được thực hiện thường xuyên tại các Trạm y tế, tạo điều kiện thuận lợi cho bà con nhân dân đến khám chữa bệnh.

Đến nay, toàn bộ 108 trạm y tế tại 37 xã phía Bắc tỉnh Thái Nguyên vẫn đang hoạt động bình thường. Các dịch vụ khám chữa bệnh, tiêm chủng mở rộng, phòng chống dịch bệnh… không bị gián đoạn. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn tồn tại khi một số trạm y tế đã xuống cấp, thiếu trang thiết bị, cần được cải tạo, đầu tư.

Ông Đinh Mạnh Cường, Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên cho biết: Thực trạng hiện nay các trạm y tế phía Bắc của tỉnh Thái Nguyên rất khó khăn, do địa hình chia cắt, mật độ dân cư thưa, người dân từ nơi ở đến nơi khám chữa bệnh rất xa. Thời gian tới, Sở Y tế sẽ xem xét để đầu tư sửa chữa xây dựng cơ sở vật chất cho các trạm y tế của các xã mới để làm sao đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe người dân.

Bên cạnh đầu tư hạ tầng, tỉnh Thái Nguyên cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành y tế, tăng cường ứng dụng công nghệ vào quản lý bệnh án và khám chữa bệnh từ xa. Những nỗ lực này nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân vùng cao tiếp cận dịch vụ y tế, góp phần ổn định an sinh xã hội và phát triển bền vững địa phương. Theo dõi thêm thông tin tại VietnamPlus để cập nhật những tin tức mới nhất.

Ngày mới ở vùng cao Long Quảng đã được làm cho thêm ấm áp hơn với sự xuất hiện của chiến dịch ‘Hành quân xanh’ năm 2025. Sự kiện này đã tập hợp những tình nguyện viên từ Công an TP.Huế, Đoàn – Hội sinh viên Trường ĐH Khoa học (ĐH Huế) và Trường THPT chuyên khoa học Huế cùng các nhà hảo tâm. Mục tiêu của họ là mang lại niềm vui, sự hỗ trợ thiết thực cho các em học sinh tại Trường tiểu học Hương Hữu.

Không khí trong sân trường tiểu học trở nên sôi động với tiếng cười và tiếng nói ríu rít của khoảng 160 em học sinh. Cùng với niềm vui của các em là sự có mặt của những anh chị tình nguyện viên, những người đã dành thời gian và công sức để chuẩn bị cho sự kiện này. Khu vực bếp ăn dã chiến được dựng lên từ sáng sớm đã chứng kiến sự nỗ lực của các đoàn viên, thanh niên trong việc chuẩn bị những suất cơm đầy đủ dưỡng chất cho các em.

Các món ăn nóng hổi, thơm lừng được phục vụ tận tay các em học sinh, cùng với những hộp sữa dinh dưỡng. Hàng trăm học sinh của Trường tiểu học Hương Hữu đã có cơ hội thưởng thức bữa ăn đặc biệt này trong không khí vui tươi, ấm cúng. Bên cạnh đó, các tình nguyện viên còn mang theo những món quà tặng học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trẻ em nghèo vượt khó và các gia đình đang đối mặt với nhiều thử thách.

Những bộ sách vở mới, những chiếc bút chì màu, và những bộ quần áo ấm áp là những món quà mà các tình nguyện viên mang đến cho các em. Mỗi món quà đều được chuẩn bị kỹ lưỡng, với hy vọng mang đến niềm vui và động viên các em trong việc học tập. Nhìn thấy những nụ cười rạng rỡ, những ánh mắt lấp lánh niềm vui của các em khi nhận quà, các tình nguyện viên cảm thấy nỗ lực của mình đã thực sự có ý nghĩa.

Chương trình ‘Nấu ăn cho em’ không chỉ là một hoạt động thiện nguyện đơn thuần mà còn là một phần trong chuỗi hoạt động mang ý nghĩa giáo dục và định hướng tương lai cho các em học sinh vùng cao. Trong dịp này, các bạn trẻ đã triển khai xây dựng và khánh thành công trình ‘Thắp sáng bước chân em’, với mong muốn thắp sáng con đường đến trường của các em, xua đi bóng tối của khó khăn.

Bên cạnh các hoạt động thiết thực, chiến sĩ Công an TP.Huế cũng tổ chức các buổi tuyên truyền pháp luật, giúp học sinh vùng cao tiếp cận kiến thức cơ bản về pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, bảo vệ bản thân và cộng đồng. Thiếu tá Lê Viết Phương, Trưởng ban Thanh niên Công an TP.Huế, chia sẻ rằng chương trình này là một hoạt động ý nghĩa, phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện của đoàn viên, thanh niên Công an TP.Huế.

Chương trình cũng tạo môi trường cho đoàn viên, thanh niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành; góp phần hình thành một thế hệ thanh niên Công an nhân dân sống đẹp, có bản lĩnh, trí tuệ, có sức khỏe, và có kỹ năng thực hành xã hội. Qua đó, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của các tình nguyện viên đối với cộng đồng, đặc biệt là đối với các em học sinh vùng cao.

Nguyễn Xuân Dũng, một cái tên không còn xa lạ với người dân tỉnh Quảng Trị, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn. Sinh năm 1996, tại phường Nam Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, anh đã thể hiện lòng nhân ái và sự tận tâm trong việc giúp đỡ những người cần được hỗ trợ. Mặc dù cuộc sống còn nhiều thách thức, nhưng anh chưa bao giờ để nỗi lo cơm áo ảnh hưởng đến tâm thiện của mình.

Trong nhiều năm qua, anh Dũng và nhân viên của mình đã thực hiện hàng nghìn ca cắt tóc miễn phí cho bệnh nhân nghèo, trẻ khuyết tật và đồng bào vùng cao trên địa bàn tỉnh. Anh được xem là ‘biên chế cứng’ của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Trị, nơi anh đã dành thời gian để cắt tóc miễn phí cho bệnh nhân và người thân của họ trong 3 năm qua. Với chiếc kéo cắt tóc và trái tim thiện nguyện, anh đã mang niềm vui đến cho những người khó khăn.

Anh Dũng chia sẻ, việc cắt tóc miễn phí cho bệnh nhân và người nhà vốn được anh ấp ủ từ lâu, khi anh hiểu sự khó khăn và nỗi niềm đè nặng trong lòng bệnh nhân cũng như người thân. Không chỉ ở bệnh viện, anh Dũng còn duy trì hoạt động cắt tóc miễn phí cho học sinh tại Trường Trẻ em khuyết tật tỉnh trong 2 năm. Hiện tại, hoạt động này vẫn đang được anh và nhân viên trong tiệm duy trì đều đặn.

Anh cũng tiết lộ rằng, bản thân không biết bao giờ mới giàu có, nhưng con tim không cho phép mình chờ đợi đến lúc thuận lợi mới giúp đời, giúp người. Từ lớp 9, anh đã mưu sinh bằng đủ nghề, như thợ sơn, phụ xe, bốc vác… và sau đó học nghề cắt tóc. Sau 3 năm tích lũy, anh mạnh dạn vay thím 50 triệu đồng để mở tiệm tóc. Anh cũng muốn được giúp đỡ mọi người và nối tiếp bước chân thiện nguyện của thầy mình.

Hàng năm, anh còn cùng nhân viên đóng góp kinh phí để tặng quà và cắt tóc miễn phí cho người già, trẻ em ở vùng sâu, vùng xa. Anh Dũng khẳng định, việc cắt tóc thiện nguyện đã trở thành thói quen của mình và các nhân viên trong tiệm. Ngoài nụ cười của những người yếu thế, điều khiến mình ấm lòng nhất là bản thân cảm nhận được niềm hạnh phúc, khát khao cống hiến của các nhân viên, học trò mỗi khi tham gia cắt tóc thiện nguyện.