Thị trường vận tải biển trong sáu tháng đầu năm 2025 đã trải qua nhiều biến động đáng kể. Trong một loạt bài phân tích giữa năm gồm năm phần, các chuyên gia từ Maritime Strategies International (MSI) đã đánh giá lại thị trường vận tải biển và đưa ra triển vọng cho phần còn lại của năm 2025. Trong phần thứ hai của loạt bài này, podcast Seatrade Maritime đã có một cuộc trò chuyện với ông Daniel Richards từ MSI về những diễn biến trên thị trường vận tải container và triển vọng cho những tháng cuối năm.

Ông Richards lưu ý rằng thị trường container đã bước vào năm 2025 với hai yếu tố bất ổn lớn, đó là các mức thuế quan do Tổng thống Hoa Kỳ Trump đề xuất và thời điểm các hãng tàu có thể quay trở lại đi qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez. Tuy nhiên, tình hình thuế quan đã biến động không ngừng và không có sự thay đổi thực sự nào đối với hiện trạng ở Biển Đỏ.

Về thị trường vận tải container nửa đầu năm 2025, ông Richards nhận thấy rằng đây thực sự là một năm ổn định và ít biến động hơn so với năm 2024. Thị trường giao ngay đã khởi sắc khi bước vào mùa cao điểm, nhưng nhìn chung đây vẫn là một thị trường tương đối trầm lắng.

Tuy nhiên, ông Richards vẫn đưa ra một lời cảnh báo rằng có khả năng một điều gì đó sẽ xảy ra trong sáu tháng tới để đảo ngược nhận định đó. Tình hình thuế quan chắc chắn sẽ gây áp lực lên các tuyến thương mại đi Hoa Kỳ, và nếu các yếu tố khác không đổi, xu hướng này có thể sẽ tiếp tục trong nửa cuối năm nay.

MSI dự kiến nhập khẩu container của Hoa Kỳ sẽ sụt giảm trong nửa cuối năm 2025 so với cùng kỳ năm trước, với sự suy yếu sẽ còn kéo dài ít nhất một năm nữa. Điều đó có khả năng sẽ đẩy giá cước xuống thấp đơn giản vì đội tàu tiếp tục tăng trưởng và các hãng tàu đang bắt đầu có dấu hiệu khó khăn trong việc tìm nơi để bố trí tất cả những con tàu lớn này khi chúng gia nhập đội tàu.

Tăng trưởng thương mại container dự kiến sẽ tăng khoảng 3,5 – 4% trong khi đội tàu dự kiến sẽ tăng khoảng 6,5%. Triển vọng thương mại khi bước sang năm tới có khả năng sẽ yếu đi, chủ yếu do thị trường Hoa Kỳ.

Trong phần còn lại của năm 2025, MSI dự kiến sự cân bằng cung-cầu sẽ yếu đi trong nửa cuối năm và điều đó sẽ gây áp lực lên thị trường vận tải sau khi mùa cao điểm qua đi.

Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực lên kế hoạch để thích ứng trước thuế quan của Mỹ, với ưu tiên hàng đầu là tìm kiếm thị trường mới, đặc biệt là trong nhóm xuất khẩu. Theo báo cáo của Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), có hơn 51,6% doanh nghiệp xuất khẩu đang lên kế hoạch tìm kiếm thị trường mới để ứng phó với rủi ro thuế quan. Điều này cũng được các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh trong nước ưu tiên, với 34,9% lựa chọn này.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng có xu hướng tăng cường nội địa hóa chuỗi sản xuất và tìm kiếm thị trường nguyên liệu đầu vào từ đối tác khác. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo, dịch vụ, nông-lâm và thủy sản đang ưu tiên tìm kiếm thị trường ngoài Mỹ. Ngược lại, các công ty xây dựng có xu hướng chờ đợi và hướng nhiều hơn tới giải pháp nội địa hóa chuỗi sản xuất.

Từ tháng 4, một số doanh nghiệp như SK Foods đã lập kế hoạch chuyển dịch thị trường xuất khẩu sang các nước như EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, UAE. Theo khảo sát, các doanh nghiệp các ngành cho rằng họ chịu tác động khá nghiêm trọng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ.

Việt Nam có lợi thế đa dạng thị trường với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Để tạo thuận lợi cho việc tìm kiếm thị trường mới, các doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng đàm phán FTA với các nước tiềm năng khác.

Việc phát triển công nghiệp phụ trợ trong nước cũng là điều cần thiết, qua đó giảm sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và linh kiện nhập khẩu. Họ cũng khuyến nghị các cơ chế hỗ trợ cho hoạt động dịch chuyển chuỗi cung ứng hoặc mở rộng thị trường xuất khẩu ngoài Mỹ, Trung Quốc.

https://www.vietnam.gov.vn/

Theo đó, các chuyên gia kinh tế cũng khuyến nghị các doanh nghiệp cần tích cực tận dụng các FTA để mở rộng thị trường xuất khẩu. Bên cạnh đó, việc nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện môi trường kinh doanh cũng là những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp Việt Nam thích ứng và phát triển trong bối cảnh hiện nay.