Sau cơn lũ dữ tại Điện Biên, đường sá bị chia cắt, bùn đất ngổn ngang khắp nơi. Hình ảnh người lính, cán bộ y tế với những bước chân không ngừng nghỉ, băng rừng, vượt suối, khiêng cáng hơn 20km để đưa người bị thương thoát khỏi tâm lũ đã trở thành biểu tượng của sự dũng cảm và hy sinh thầm lặng trong tình huống cấp bách này.

Trận lũ dữ đêm 31/7, rạng sáng 1/8 đã gây ra hậu quả nghiêm trọng tại xã Tìa Dình và Xa Dung, tỉnh Điện Biên. 5 người bị thương nặng, trong khi giao thông bị chia cắt nặng nề, xe cứu thương không thể tiếp cận hiện trường. Chính quyền địa phương đã nhanh chóng huy động lực lượng quân đội, y tế, dân quân địa phương và nhiều đơn vị khác, với nỗ lực cứu giúp người dân bị ảnh hưởng.

Đặc biệt, tại xã Xa Dung, anh Vừ A Sử đã trải qua một đêm thảm họa khi lũ dữ cuốn mất con trai 1 tuổi của anh. Vợ và con gái anh bị thương nặng. Anh Sử không thể không rơi nước mắt khi nói về sự việc: “Gia đình tôi có 5 người thì 3 người bị nạn. Con trai 1 tuổi đã mất, vợ và con gái bị thương nặng. Nếu không có bộ đội, cán bộ xã giúp đỡ, tôi cũng không biết làm gì nữa…”. Anh Sử kể lại rằng trận lũ xảy ra bất ngờ lúc rạng sáng khiến cả nhà anh không kịp trở tay.

Đoàn cứu hộ đã bắt đầu hành trình xuyên rừng vượt lũ dài hơn 10km vào lúc 14h chiều 1/8. Mất hơn 5 giờ mới đưa được người bị thương đến chỗ bác sĩ đang chờ cấp cứu. Những người lính và cán bộ y tế đã không quản ngại khó khăn, lội suối, trèo đồi để cứu người.

Còn tại xã Tìa Dình, đến 3h sáng 2/8, lực lượng cứu hộ mới đưa được 3 bệnh nhân ra điểm tập kết. Trên người cán bộ, chiến sỹ bùn đất lấm lem và ánh mắt mọi người lại sáng lên khi nhìn thấy xe cứu thương đang đợi ở phía trước. Chiến sĩ Lò Văn Chiến chia sẻ: “Chúng tôi đi không dám nghỉ, đường sạt lở phải lội suối, trèo đồi, chỉ mong cứu người kịp thời”.

Trực tiếp chỉ đạo công tác cứu hộ tại vùng lũ, ông Trần Tiến Dũng – Phó Bí thư Tỉnh ủy Điện Biên – đã gặp gỡ, động viên các nạn nhân, yêu cầu ngành y tế bố trí bác sĩ, xe cấp cứu trực 24/24 tại các điểm thuận lợi, không để bất kỳ ai bị bỏ lại phía sau.

Các nạn nhân sau đó được đưa về bệnh viện đa khoa tỉnh, được bác sĩ đánh giá chấn thương, xử lý vết thương, truyền dịch, thở oxy, hồi sức nội khoa… trong điều kiện khẩn cấp. Tình hình sức khỏe của các nạn nhân đang được theo dõi và điều trị tích cực.

Chiều ngày 22/7, tại tỉnh Hưng Yên, mặc dù gió to đã giảm, nhưng mưa to vẫn tiếp diễn tại các khu vực ven biển và đồng bằng. Nhiều tuyến đường chính liên xã như QL10, QL39A, QL39B… bị ngập nước, gây khó khăn cho giao thông.

Tình hình mưa lũ tại Hưng Yên đang diễn biến phức tạp, đặc biệt là tại tuyến đê bao trên sông Kiến Giang, đoạn qua xã Hồng Vũ. Nước sông dâng cao đã tràn vào các nhà dân ở bãi ngoài đê chính, hàng chục hộ dân ở ngoài bãi đê bị nước sông dâng cao tràn vào sân, vườn.

UBND xã Hồng Vũ đã báo cáo sự việc với Chi Cục Thủy lợi tỉnh Hưng Yên và huy động người và máy móc đến đắp, nâng cao mặt đê bao. Phóng viên đã ghi nhận trực tiếp tại hiện trường, nơi nước lũ đang tràn vào khu dân cư.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên Đỗ Quý Phương cho biết, khu vực ngoài bãi đê sông Kiến Giang qua xã Hồng Vũ có 42 hộ dân, do nước sông lên cao nên một số tuyến đường vào khu dân cư này bị ngập. Ông Phương cũng thông tin, với phần đê bao tràn nước, các đơn vị đã gia cố bờ bao và ngăn tình trạng nước tràn sâu vào chân đê chính.

Tính đến 18h cùng ngày, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên đã có báo cáo nhanh với UBND tỉnh về tình hình thiệt hại. Tổng diện tích cây màu bị ngập úng, gãy đổ trên 40.000 ha, trong đó diện tích lúa bị ngập khoảng 26.000 ha, gồm 11.000 ha lúa mới gieo sạ bị ngập trắng và 15.000 ha lúa đã cấy bị úng. Ngoài ra, khoảng 15 ha chuối bị đổ ngã hoàn toàn.

Lãnh đạo tỉnh Hưng Yên đã đi kiểm tra và chỉ đạo công tác khắc phục bão lũ. Tại khu vực phía Nam sông Luộc, tỉnh đã vận hành 23 trạm bơm với 116 máy bơm để phục vụ công tác bơm tiêu úng. Dự kiến đêm 22/7, khi trời không mưa, mực nước sông xuống thấp, tỉnh sẽ tiến hành mở tối đa các cống để tiêu nước ra sông, giảm ngập úng đồng ruộng.

Thiên tai gây thiệt hại nặng nề trong 7 tháng đầu năm

Trong 7 tháng đầu năm nay, thiên tai nghiêm trọng đã gây ra 114 người chết, mất tích và thiệt hại kinh tế lên tới trên 553 tỷ đồng, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Từ đầu năm đến hết ngày 23/7, nhiều đợt thiên tai nghiêm trọng như bão, áp thấp nhiệt đới, lũ, ngập lụt, hạn hán, xâm nhập mặn, sạt lở, sụt lún đất và ngập lụt do triều cường đã xảy ra tại nhiều địa phương trên cả nước.

Đặc biệt, cơn bão số 3 (bão Wipha) và dông trước bão, mưa lũ sau bão đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Hai đợt mưa lớn, sạt lở đất, lũ quét, lũ, ngập lụt nghiêm trọng tại một số tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng. Một trong những sự cố thiên tai nghiêm trọng nhất là trận dông lốc xảy ra vào ngày 19/7 tại tỉnh Quảng Ninh, khiến chìm tàu du lịch Vịnh Xanh 58 và làm 39 người chết, mất tích.

Hoàn lưu bão số 3 cũng đã gây ra mưa lũ lớn tại tỉnh Nghệ An, khiến nhiều ngôi nhà, công trình, trường học, trạm y tế ở một số xã miền núi, biên giới của tỉnh này bị hư hỏng.

Năm 2024 được ghi nhận là một năm thiên tai khốc liệt và cực đoan với nhiều loại hình trên khắp cả nước. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong năm 2024, đã có 10 trận bão, áp thấp nhiệt đới; 240 trận mưa lớn, ngập úng, lũ, lũ quét, sạt lở đất; 278 trận dông lốc, sét, mưa đá; 409 trận sạt lở và hạn hán, xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long; 472 trận động đất và 17 đợt nắng nóng.

Thiên tai trong năm 2024 đã làm 519 người chết, mất tích, gấp hơn 3 lần so với năm 2023 và 2,5 lần trung bình 10 năm từ 2014 đến năm 2023. Thiệt hại về kinh tế ước tính lên tới trên 91.600 tỷ đồng, gấp 10 lần so với năm 2023 và gấp hơn 4 lần trung bình 10 năm 2014-2023.

Bão số 3 (bão Yagi) là một trong những cơn bão mạnh nhất trong 30 năm qua trên biển Đông và trong 70 năm qua trên đất liền, gây ra nhiều thiệt hại về người và tài sản. Bão Yagi và mưa lũ sau bão đã làm 345 người chết, mất tích và gây thiệt hại kinh tế lên tới trên 84.500 tỷ đồng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2025 cần đảm bảo nguyên tắc ‘ba phải’ để tăng tính chủ động. Nguyên tắc này bao gồm: Phải từ sớm, từ xa, từ khi chưa xảy ra sự cố; Phải ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, kịp thời, phù hợp và an toàn, hiệu quả; Phải chung tay khắc phục cơ bản, toàn dân, toàn diện, toàn phần. Điều này được ông nhấn mạnh tại hội nghị của Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia.

Thủ tướng chỉ ra rằng cường độ và tần suất, tác hại của thiên tai ở nước ta ngày càng nặng nề, vượt qua mọi kỷ lục, gây thiệt hại về người và của rất lớn. Để ứng phó với tình hình thiên tai phức tạp, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chức năng cần làm tốt công tác cảnh báo, dự báo, nắm tình hình; ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, bám sát thực tiễn.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuyển đổi tư duy ứng phó kịp thời, chủ động phòng ngừa, khắc phục hiệu quả, lấy con người làm trung tâm, chủ thể. Việc quản lý rủi ro thiên tai là trọng tâm trong thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội. Cần nâng cao năng lực dự báo, ứng phó khắc phục hậu quả; đầu tư hạ tầng cần thiết để khi ứng phó, khắc phục, dự báo có đủ điều kiện, công cụ đánh giá.

Từ tình hình thiên tai năm 2024, Thủ tướng cho rằng, cần rút kinh nghiệm từ các tồn tại, hạn chế, đặc biệt là trong công tác dự báo, cảnh báo và truyền thông. Sự chủ quan, lơ là của người dân cần được khắc phục. Năng lực chống chịu của hạ tầng kinh tế kỹ thuật còn nhiều hạn chế cần được đầu tư nâng cao.

Thủ tướng yêu cầu các lực lượng liên quan tăng cường quản lý quỹ phòng thủ dân sự hiệu quả; tổ chức vận hành các đơn vị phòng thủ dân sự hiệu quả, chuyên nghiệp. Phối hợp cơ quan thông tin tuyên truyền, dự báo, xây dựng Tổng đài112 tiếp nhận hệ thống thông tin về thảm họa, sự cố, thiên tai.

Để ứng phó với thiên tai, Thủ tướng nhấn mạnh rằng cần có sự tham gia của toàn xã hội, và yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương cần chủ động, tích cực triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Đồng thời, cần tăng cường công tác thông tin, truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân về phòng chống thiên tai, đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân.

Những ngày qua, tỉnh Nghệ An đã chứng kiến tình trạng sạt lở nghiêm trọng do mưa lớn, đặc biệt là tại xã Nhôn Mai, huyện Tương Dương. Sự việc đã gây ra thiệt hại nặng nề cho người dân tại bản Có Hạ, xã Nhôn Mai, khi nước sông suối dâng cao và một phần quả đồi sạt xuống khu dân cư.

Ngày 22/7, tại bản Có Hạ, xã Nhôn Mai, nước sông suối dâng cao và một phần quả đồi sạt xuống khu dân cư, khiến 5 ngôi nhà bị kéo sập và đẩy xuống suối. Rất may là người dân kịp thời chạy ra ngoài tránh nạn. Chị Seo Thị Tuyết, một trong những hộ dân bị ảnh hưởng, không khỏi khóc khi nói về hoàn cảnh của mình. Gia đình chị đã mất toàn bộ tài sản, và hiện tại phải ngủ nhờ nhà hàng xóm.

Chị Tuyết cho biết, “Gia đình tôi chẳng còn gì. Không biết lấy đâu ra tiền dựng lại nhà mới khi thu nhập làm thuê chỉ vừa đủ sinh hoạt”. Không chỉ gia đình chị Tuyết, nhiều hộ dân khác tại bản Có Hạ cũng bị thiệt hại nặng nề. Chị Hoa, chủ quầy tạp hóa, cho biết trận sạt lở và lũ quét vừa qua khiến gia đình thiệt hại gần 200 triệu đồng. Tài sản trong nhà bị vùi trong bùn đất và bị tấm xi măng, thanh gỗ đè lên, không thể tái sử dụng.

Trong những ngày qua, nhiều nhóm người dân tại bản Có Hạ đã hỗ trợ các hộ bị thiệt hại dựng lại mái nhà, thu dọn vật dụng để ổn định chỗ ở tạm thời. Một người dân cho biết, “Mọi người cùng hỗ trợ để gia đình bị ảnh hưởng sớm có nơi ở tạm, đề phòng mưa lớn quay lại. Chúng tôi cũng động viên nhau giữ bình tĩnh, chờ điều kiện thuận lợi để sửa sang lại nhà cửa”. Xã Nhôn Mai là xã biên giới thuộc địa bàn đặc biệt khó khăn của tỉnh Nghệ An, nơi sinh sống chủ yếu của đồng bào Khơ Mú.

Đợt mưa lũ vừa qua khiến một người thiệt mạng, thiệt hại về tài sản chưa thể thống kê đầy đủ. Ước tính, hơn 3.700 nhà dân bị ngập sâu, hàng trăm căn bị tốc mái, nhiều bản làng bị cô lập. Tỉnh Nghệ An đang nỗ lực khắc phục hậu quả của mưa lũ, tuy nhiên tình hình giao thông vẫn còn nhiều khó khăn. Quốc lộ 7 vẫn bị ách tắc do lượng bùn lớn, và nhiều xã vùng biên vẫn chưa có sóng điện thoại, việc tiếp cận cứu trợ còn nhiều khó khăn.

Trước những khó khăn này, người dân tại bản Có Hạ đang hy vọng vào sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội để sớm ổn định cuộc sống. Đồng thời, họ cũng mong muốn có những giải pháp lâu dài để phòng chống sạt lở và lũ quét trong tương lai. Thông tin từ các nguồn tin cậy cho biết, tình hình thời tiết tại Nghệ An sẽ còn nhiều diễn biến phức tạp và người dân cần phải cảnh giác cao độ để đảm bảo an toàn.

Tình hình thiệt hại sau lũ tại Nghệ An vẫn còn rất nghiêm trọng. Nhiều ngôi nhà của người dân ở các xã miền núi bị lũ cuốn trôi, vùi lấp trong bùn đất. Để hỗ trợ người dân, Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An đã huy động tối đa nhân lực để giúp đỡ dọn dẹp, bới bùn đất tìm tài sản.

Mặc dù trận lũ đã đi qua, nhưng tại nhiều xã vùng núi của tỉnh Nghệ An, cảnh tượng hoang tàn vẫn hiện hữu. Bùn đất phủ kín khắp nơi, có nơi dày tới hơn một mét, nhấn chìm nhiều tài sản của người dân trong lớp bùn đặc quánh. Trước tình hình đó, gần 500 cán bộ, chiến sĩ thuộc các lực lượng vũ trang như Trung đoàn 335 (Sư đoàn 324), Trung đoàn 764 (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An), cơ quan Bộ CHQS tỉnh, cùng cán bộ, chiến sĩ Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực (gồm Bộ đội Biên phòng tỉnh và lực lượng dân quân tự vệ địa phương) đã nhanh chóng có mặt tại những khu vực dân cư bị thiệt hại nặng nề nhất.

Tại đây, họ phối hợp với chính quyền địa phương để dọn dẹp bùn đất, thu gom rác thải và khắc phục hậu quả thiên tai. Các Đồn Biên phòng Mỹ Lý, Đồn Biên phòng Châu Khê, Đồn Biên phòng Tam Quang… (BĐBP tỉnh Nghệ An) đã cử hàng trăm cán bộ, chiến sĩ đến những bản thiệt hại nghiêm trọng sau mưa bão để hỗ trợ bà con dọn dẹp, bới bùn đất tìm tài sản.

Theo báo cáo mới nhất từ Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh Nghệ An, tính đến ngày 25/7, mưa lũ kéo dài đã gây thiệt hại nghiêm trọng trên diện rộng, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống người dân trong tỉnh. Toàn tỉnh ghi nhận 4 người thiệt mạng, 1 người mất tích và 4 người bị thương do ảnh hưởng của mưa lũ. Hơn 1.000 ngôi nhà bị hư hỏng, nhiều khu vực bị ngập sâu trong bùn đất, khiến cuộc sống của người dân đảo lộn.

Mưa lũ cũng gây thiệt hại lớn đến hệ thống hạ tầng, bao gồm các công trình giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế và nhiều cơ sở sản xuất nông nghiệp. Nhiều tuyến đường bị sạt lở, chia cắt, gây khó khăn cho công tác cứu hộ và hỗ trợ người dân.

Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, ông Lê Hồng Vinh, đã yêu cầu lực lượng vũ trang trên địa bàn huy động phương tiện, nhân lực để hỗ trợ nhân dân xử lý môi trường, phòng chống dịch bệnh, đồng thời khẩn trương khắc phục nhà cửa bị hư hỏng. Lãnh đạo tỉnh Nghệ An khẳng định sẽ tập trung mọi nguồn lực, huy động các lực lượng để nhanh chóng khắc phục hậu quả thiên tai, sớm ổn định đời sống cho người dân tại các khu vực bị ảnh hưởng.

Ngày 19/7 vừa qua, vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 trên vùng biển Quảng Ninh đã gây ra hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm dấy lên mối quan ngại về việc cần ứng phó hiệu quả hơn với thiên tai và các sự cố do thiên tai gây ra. Tàu Vịnh Xanh58, chở 46 hành khách và 3 thuyền viên, rời bến cảng Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh lúc 12h55 cùng ngày. Đến 13h30, khi tàu đang gần hang Đầu Gỗ, cơn dông gió lớn đã quét qua khiến tàu bị lật, tất cả người trên tàu rơi xuống biển. Đến 14h05, tàu mất kết nối GPS.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, cơn dông chiều 19/7 đã quét rất mạnh từ miền Bắc vào miền Trung là do ảnh hưởng của rãnh áp thấp có trục đi qua Bắc Bộ, không phải do ảnh hưởng của bão số 3. Đây là một siêu mây dông hiếm gặp trong khí tượng, rất khó dự báo. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Quảng Ninh đã có cảnh báo dông lốc, và tàu Vịnh Xanh58 đã rời bến được hơn 30 phút.

Chánh Văn phòng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cao Lê Tuấn Anh nhận định, vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh58 là sự cố thiên tai hi hữu, bất khả kháng và không mong muốn. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải đánh giá khách quan để không để ảnh hưởng đến sự phát triển chung của ngành du lịch. Ông Cao Lê Tuấn Anh cũng lưu ý không chủ quan, lơ là; sự việc lật tàu Vịnh Xanh58 là sự cảnh tỉnh để các cơ quan chức năng, những người làm trong lĩnh vực du lịch, các chủ tàu, các thuyền viên hoàn chỉnh lại quy trình an toàn. Trong đó, cần phải ban hành quy trình an toàn ngay từ khi xuống tàu.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, đối với sự việc này cần phải cảnh báo và khuyến nghị cho các cơ sở kinh doanh du lịch thường xuyên phải bảo đảm an toàn cho du khách. Còn đối với thiên tai, địch họa cần chủ động phòng ngừa và ứng phó kịp thời.

TS Phạm Hà, Chủ tịch LuxGroup, cho rằng vụ lật tàu lần này là lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đó là cần một cuộc cách mạng về đăng kiểm, quản lý, cứu hộ thời 4.0. Ông cũng nhấn mạnh rằng cần phải số hóa, giám sát theo thời gian thực để bảo vệ tính mạng cho du khách. TS. Phạm Hà cũng lưu ý, đó là kiểu tàu vỏ đồng, thiết kế đáy phẳng, lại sử dụng vật liệu nhẹ dễ chìm, kiểu lật úp – nếu tiếp tục đưa vào khai thác sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ tai nạn. Bởi loại tàu này có phần đáy quá nông, thân tàu nhẹ và dễ bị nung nóng dưới trời nắng gay gắt. Khi đỗ neo lâu ở vị trí cao trên boong để ăn trưa, nếu gặp mưa lớn kèm gió mạnh, tàu rất dễ bị lật.

Các chuyên gia và lãnh đạo ngành du lịch đang kêu gọi một cuộc cách mạng trong lĩnh vực đăng kiểm, quản lý và cứu hộ để ngăn chặn những tai nạn tương tự xảy ra trong tương lai. Bên cạnh đó, việc hoàn thiện quy trình an toàn và tăng cường giám sát cũng được coi là những giải pháp cấp thiết để bảo đảm an toàn cho du khách.