Trong nửa đầu năm nay, tiêu thụ thủy hải sản tại các chuỗi siêu thị lớn ở Việt Nam đã tăng mạnh, mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp trong ngành khi xuất khẩu biến động. Theo thống kê từ Saigon Co.op, tiêu thụ thủy hải sản đã tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Giám đốc kinh doanh Võ Trần Ngọc cho biết, 90% nguồn cung là hàng nội địa, với cá da trơn, tôm và sản phẩm chế biến sẵn là lựa chọn phổ biến của người tiêu dùng.

Ông Ngọc cũng cho biết, nhu cầu thủy hải sản tăng mạnh trong 2 tháng gần đây, khi người tiêu dùng có xu hướng chuyển sang tiêu thụ nhóm sản phẩm này do tình hình dịch bệnh trên gia súc. Cùng giai đoạn, hệ thống Lotte Mart Việt Nam cũng ghi nhận sức mua tăng 20%. Bà Nguyễn Thị Tuyết Anh, Trưởng phòng thủy hải sản, cho biết ngành hàng này tăng trưởng ổn định về doanh thu lẫn lợi nhuận những năm qua, với hơn một nửa sản lượng thu mua trong nước.

Các chuỗi siêu thị khác cũng nhận thấy thủy hải sản là nhóm thực phẩm chủ lực và có nhu cầu tăng mua. Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, thủy sản nội địa đang chiếm tỷ trọng 60-70% trong kênh phân phối hiện đại, với các mặt hàng chủ lực như tôm, cá basa, mực, cá biển. Theo cơ quan này, tăng trưởng thời gian qua nhờ thu nhập người tiêu dùng cải thiện, yêu cầu dinh dưỡng và bảo vệ sức khỏe dẫn đến xu hướng chuyển dịch từ thịt gia súc, gia cầm sang thủy sản.

Trong bối cảnh thị trường thế giới có nhiều biến động khó lường, sân nhà nội địa với 100 triệu dân là “bệ đỡ” vững chắc cho ngành thủy sản. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (Vasep) nhận định thị trường nội địa “không phải phương án tình thế mà là hướng đi chiến lược dài hạn” của ngành thủy sản.

Tuy nhiên, một số nhà cung cấp nói tiếp cận kênh siêu thị còn thách thức. Ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, cho rằng ngoài một số chuỗi lớn kiểm soát khắc khe, vẫn còn nhà bán lẻ buông lỏng kiểm tra, để tôm nhiễm kháng sinh, ngâm nước hoặc hóa chất, “rớt đáy” (chết) thâm nhập với giá rẻ.

Trước phản ánh của các nhà cung cấp, một số siêu thị nói đang quản lý chặt chất lượng đầu vào. MM Mega Market cho hay có hệ thống phân phối và làm việc trực tiếp với người nông dân từ khâu nuôi trồng đến khai thác thành phẩm, với đội ngũ kỹ sư thường trực. Aeon Việt Nam có quy trình chào hàng 3 bước để đảm bảo chất lượng.

Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh gợi ý, ngoài các hệ thống siêu thị, doanh nghiệp nên tiếp cận thêm kênh cửa hàng tiện lợi, vì có xu hướng người dân đến đây mua hàng thực phẩm tươi sống và chế biến. Ông đồng thời khẳng định cơ quan chức năng sẽ tiếp tục siết chặt hoạt động truy xuất hàng hóa.

Để tiếp cận thị trường nội địa, các doanh nghiệp cần chú trọng vào chất lượng sản phẩm và xây dựng mối quan hệ với các nhà phân phối. Việc các siêu thị và nhà bán lẻ lớn đang tăng mua thủy hải sản nội địa cũng mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp trong ngành. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, các doanh nghiệp cần phải đáp ứng được yêu cầu về chất lượng và an toàn thực phẩm.

Các doanh nghiệp cũng cần lưu ý đến việc đa dạng hóa kênh phân phối, không chỉ tập trung vào thị trường xuất khẩu mà còn chú trọng đến thị trường nội địa. Việc này sẽ giúp các doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và tăng cường cơ hội kinh doanh.

Ngoài ra, việc đầu tư vào công nghệ và quy trình sản xuất hiện đại cũng sẽ giúp các doanh nghiệp tăng cường năng lực cạnh tranh và đáp ứng được yêu cầu của thị trường nội địa.

Nhiều doanh nghiệp đang vật lộn với khó khăn trong bối cảnh kinh tế toàn cầu nửa đầu năm đối mặt với nhiều bất ổn. Mặc dù số liệu từ Cục Thống kê cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa 6 tháng đầu năm 2025 đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước, và tăng trưởng GDP ghi nhận mức cao nhất trong 15 năm qua, đạt 7,52%, nhưng các doanh nghiệp trực tiếp tham gia thị trường vẫn tỏ ra e dè.

Thông tin trên được chia sẻ tại hội thảo ‘Dự báo kinh tế 6 tháng cuối năm 2025 – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp’ do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và Viện Sáng kiến Việt Nam đồng tổ chức ngày 18/7. Ông Lê Phụng Hào, Chủ tịch Công ty Global AAA Consulting, cho biết trong 10 doanh nghiệp ông quan sát thì có đến 6-7 doanh nghiệp có tâm lý e dè, tiêu cực trước bối cảnh kinh doanh hiện nay.

Theo ông Hào, dù con số xuất khẩu 6 tháng đầu năm có tăng, nhưng chủ yếu là tranh thủ thời điểm chính sách thuế quan của Mỹ chưa có hiệu lực. Hiện nay, mức thuế bình quân khoảng 20%, thậm chí lên đến 40% với hàng hóa trung chuyển. Đây là rào cản lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp tỷ trọng cao trong GDP.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin, cũng đồng tình rằng nhiều doanh nghiệp đang dần hụt hơi. Không ít doanh nghiệp đã mất đơn hàng do rào cản thuế quan. Thêm vào đó, chính sách từ Mỹ và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, châu Á của các nền kinh tế lớn như Mỹ và EU khiến môi trường kinh doanh thêm bất ổn.

Về động lực trong nước là đầu tư công, dù Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, nhưng tiến độ giải ngân vẫn rất chậm. Trong hơn 5 tháng đầu năm, TP.HCM mới giải ngân được hơn 10% vốn đầu tư công. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kênh rạch, trường học, bệnh viện tại TP.HCM vẫn đang gặp vướng mắc pháp lý.

Tuy nhiên, nhìn về 6 tháng còn lại của năm, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội phát triển khi thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận những điểm sáng. Đặc biệt, đầu tư công đang được Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có việc cải thiện hạ tầng, nhất là khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang từng bước tái cấu trúc mô hình hoạt động, chuyển từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ sinh thái mở, giúp giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Các xu hướng như chuyển đổi số và ứng dụng AI cũng mở ra không gian tối ưu trong vận hành, phát triển sản phẩm mới và tiếp cận thị trường theo mô hình mới.

Dù vậy, doanh nghiệp vẫn kỳ vọng có thêm các chính sách hỗ trợ dài hạn từ Chính phủ, đặc biệt là tinh thần vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm hiện thực hóa các mục tiêu kinh tế chung.

Nhìn trong một bức tranh tổng thể toàn bộ khu vực doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính), vẫn giữ quan điểm tích cực. Theo bà, khi doanh nghiệp đã nhận diện rõ các thách thức thì cũng đồng nghĩa với việc có sự chủ động hơn trong xây dựng kịch bản ứng phó, từ đó giảm rủi ro và nâng cao khả năng nắm bắt cơ hội.

Trong kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3-8,5% mà Thủ tướng Chính phủ mới đưa ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành một động lực tăng trưởng mới, bên cạnh các trụ cột truyền thống. Dự kiến trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 101 tỷ USD cho 6 tháng cuối năm, khu vực tư nhân có thể đóng góp tới 60 tỷ USD, tương đương hơn 50%. Đây là con số rất lớn, phản ánh rõ kỳ vọng vào khu vực doanh nghiệp tư nhân.