Thị trường carbon đang nổi lên như một sân chơi mới và đầy tiềm năng cho Việt Nam trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh. Tại diễn đàn Netzero Việt Nam 2025, bà Betty Palard, CEO của công ty ESGs & Climate Consulting, đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Theo bà Betty Palard, tín chỉ carbon đang dần trở thành một loại tiền tệ và sản phẩm tài chính phái sinh đặc biệt. Sự giao thoa giữa bốn lĩnh vực chính – thiên nhiên, tài chính, tài sản quốc gia (đất đai) và chuyên môn, kiến thức, dữ liệu – tạo ra một thị trường vừa đặc biệt vừa nhiều thách thức. Bà Palard cho rằng Việt Nam có lợi thế đặc biệt trong lĩnh vực này, với người Việt giỏi toán học, một yếu tố then chốt trong việc đo lường và xác minh tín chỉ carbon.

Đặc thù sống gần gũi với thiên nhiên từ lâu đã tạo nền tảng kiến thức tự nhiên cho người Việt mà nhiều quốc gia khác có thể phải nỗ lực hơn mới có được. Với 92% nền tảng kinh tế đến từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Việt Nam sẽ có kịch bản phát triển thị trường carbon khác biệt so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, không có việc ‘mua bán’ tín chỉ carbon theo nghĩa thông thường. Thay vào đó là quan điểm cùng nhau đầu tư vào những dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon, giống như một trái phiếu vậy.

Quá trình đồng hành đầu tư phát triển các dự án có thể có 2 khả năng: tránh phát thải carbon thông qua nỗ lực bổ sung hoặc hấp thụ, lưu trữ carbon tại nơi tín chỉ này vốn thuộc về. Về các loại tín chỉ carbon trên thị trường, bà Betty Palard đã phân tích về ba loại tín chỉ carbon chính: tín chỉ carbon trắng, tín chỉ carbon xanh lá cây và tín chỉ carbon xanh dương.

Từ những góc nhìn trên, bà Betty Palard cho rằng thị trường tín chỉ carbon là sân chơi rộng mở, kêu gọi sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… theo khả năng. Thay vì tập trung vào câu chuyện làm kinh tế, bà Betty Palard muốn nhìn vào tín chỉ carbon dưới góc nhìn tài sản quốc gia. Cuộc chơi này có thể được xem là cuộc chơi của Việt Nam.

Về phát triển thị trường carbon, qua kinh nghiệm từ các thị trường đi trước, Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi từ ba khu vực thị trường: châu Âu về vấn đề dữ liệu, sự minh bạch và mạnh mẽ; thị trường Hàn Quốc về việc mở cửa thị trường cho cả cộng đồng tham gia; và Trung Quốc về việc những phần phát thải lớn nhất cần có chính sách của nhà nước, những lĩnh vực còn lại nên để các doanh nghiệp tự tìm nhau.

Như vậy, thị trường carbon đang mở ra những cơ hội mới cho Việt Nam trong việc tham gia vào cuộc chơi chuyển đổi xanh toàn cầu. Với sự chuẩn bị và tham gia tích cực, Việt Nam có thể tận dụng những lợi thế và cơ hội để phát triển thị trường carbon một cách hiệu quả.

Để biết thêm thông tin về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam, có thể tham khảo thêm tại https://www.netzero.com.vn/ và https://esgclimate.com/.

Theo số liệu mới nhất từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), số lượng xe điện bán ra toàn cầu đã đạt mốc 17 triệu chiếc trong năm 2024, tăng hơn 3,5 triệu chiếc so với năm 2023. Giám đốc điều hành IEA, Fatih Birol, nhận định rằng bất chấp những biến động trong thương mại toàn cầu, xe điện vẫn duy trì một quỹ đạo tăng trưởng mạnh mẽ và giữ vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp ô tô. IEA cho biết thêm rằng tốc độ tăng trưởng của xe điện đang ngày càng nhanh hơn.

Trong quý I/2025, doanh số xe điện tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Dựa trên xu hướng này, IEA dự báo rằng tổng số xe điện bán ra trong năm 2025 sẽ vượt 20 triệu chiếc. Đặc biệt, tại các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển ở châu Á, Mỹ Latin và châu Phi, doanh số trong quý I/2025 đã tăng hơn 60% so với cùng kỳ năm 2024.

Các chuyên gia cho rằng tốc độ tăng trưởng bùng nổ của xe điện có được là nhờ sự hiện diện ngày càng phổ biến của những mẫu xe với giá cả phải chăng cùng chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Nhiều nước đã triển khai các khoản trợ cấp hào phóng để khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng loại phương tiện ‘xanh’ này.

Để thích ứng với chính sách giảm phát thải khắt khe và tranh thủ ưu đãi từ chính phủ, các hãng ô tô đẩy mạnh phát triển xe điện nhằm nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Cuộc đua trong lĩnh vực này đang trở nên nóng hơn bao giờ hết. Mặc dù từ năm 2022 đến nay, một số nước đã giảm trợ cấp, nhưng với ưu thế của mình, xe điện vẫn tiếp tục phủ sóng rộng rãi.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu tạo nên sức hút của xe điện là chi phí vận hành hợp lý. Theo báo cáo của IEA, ngay cả khi giá dầu giảm xuống mức thấp nhất là 40 USD/thùng, thì chi phí sạc cho một chiếc xe điện ở châu Âu cũng chỉ bằng khoảng một nửa chi phí đổ xăng cho xe thông thường.

Xe điện cũng là giải pháp bền vững cho môi trường. Hội đồng Vận tải sạch quốc tế (ICCT) cho biết xe điện được phân phối trên thị trường châu Âu hiện nay thải ra lượng khí thải ít hơn 73% so với xe chạy bằng xăng. Điện khí hóa các phương tiện giao thông được coi là giải pháp hữu hiệu giúp các nước bảo vệ môi trường, bởi giao thông vận tải vốn là lĩnh vực chiếm tỷ trọng phát thải lớn.

Với những lợi ích mà xe điện mang lại, nhiều nước đang tăng tốc phát triển lĩnh vực đầy tiềm năng này. Mới đây, Indonesia đã khởi công dự án Hệ sinh thái công nghiệp pin xe điện, với tổng vốn đầu tư lên tới 5,9 tỷ USD. Bộ Năng lượng và Tài nguyên khoáng sản Indonesia khẳng định dự án sẽ hỗ trợ sản xuất pin với giá thành phù hợp thu nhập của đa số người dân.

Tuy nhiên, nỗ lực phủ sóng xe điện của nhiều nước vấp phải một số trở ngại do giá thành còn cao hơn xe chạy bằng xăng. Sự chênh lệch giá vẫn tồn tại ở các thị trường phương Tây. Xe chạy bằng pin ở Đức đắt hơn khoảng 20% so với xe thông thường và tại Mỹ, khoảng cách này là 30%. Bên cạnh đó, ở các nước đang phát triển, hạ tầng trạm sạc chưa đáp ứng kịp quy mô phát triển.

Nếu những khó khăn này được tháo gỡ, các chuyên gia tin rằng ngành xe điện sẽ tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian tới.