Hàng trăm tấn thanh long, ớt, đậu bắp của Việt Nam hiện đang mắc kẹt tại các kho lạnh vì không thể xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) do vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Sự ách tắc này bắt nguồn từ việc chuyển đổi trách nhiệm cấp phép từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm các địa phương từ ngày 1-7-2025, theo Thông tư 12/2025/TT-BNNMT.

Tuy nhiên, Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật. Điều này đã dẫn đến tình trạng tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam.

Cụ thể, từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt không xuất được sang EU vì thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.

Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này được chuyển về cho địa phương quản lý. Trong khi đó, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.

Tại hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc ‘trong suốt về mặt kỹ thuật’ trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Chương trình ‘Mỗi xã một sản phẩm’ (OCOP) tại tỉnh Thái Nguyên đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong thời gian qua. Chương trình này không chỉ góp phần quan trọng vào việc khẳng định thương hiệu nông sản và các sản phẩm đặc trưng của địa phương mà còn nâng cao giá trị sản phẩm, tăng thu nhập cho người dân.

Tính đến nay, toàn tỉnh Thái Nguyên đã có 560 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP từ 3 sao trở lên. Đáng chú ý, tỉnh đã có 10 sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia, bao gồm các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm chức năng, sản phẩm chè, miến dong, du lịch văn hóa dân tộc và nấm hương. Những sản phẩm này không chỉ đại diện cho chất lượng cao của nông sản và sản phẩm địa phương mà còn thể hiện sự đa dạng và phong phú của sản phẩm OCOP tại tỉnh Thái Nguyên.

Cụ thể, các sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia của tỉnh Thái Nguyên gồm: 03 sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Vicumax của Công ty cổ phần Công nghệ Dược liệu Bắc Hà; sản phẩm miến dong Tài Hoan của Hợp tác xã Tài Hoan; sản phẩm chè đinh và chè tôm nõn của Hợp tác xã Chè Hảo Đạt; sản phẩm du lịch văn hóa dân tộc Tày – Bản làng Thái Hải của Công ty TNHH Thái Hải; sản phẩm miến dong của Hợp tác xã Miến Việt Cường; sản phẩm trà tôm nõn hương quê của Hợp tác xã Nông sản Phú Lương và sản phẩm nấm hương của Công ty TNHH Công nghệ sinh học Phú Gia.

Bên cạnh đó, tỉnh còn có 113 sản phẩm đạt OCOP 4 sao và 397 sản phẩm đạt OCOP 3 sao, chủ yếu thuộc các nhóm ngành như chế biến chè, nông sản, sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Sự gia tăng của các sản phẩm OCOP không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân, mà còn đóng góp vào việc thúc đẩy phát triển kinh tế tại khu vực nông thôn, chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang phát triển theo chuỗi giá trị với tiêu chuẩn, quy chuẩn và truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Các sản phẩm OCOP của Thái Nguyên đã từng bước khẳng định chất lượng và đáp ứng nhu cầu của thị trường. Nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh đã có mặt tại các siêu thị, trung tâm thương mại trong và ngoài tỉnh, ngày càng được người tiêu dùng tin tưởng và lựa chọn. Một số sản phẩm thậm chí đã được xuất khẩu sang thị trường quốc tế, từ đó góp phần nâng tầm thương hiệu nông sản của Thái Nguyên.

Có thể thấy, chương trình OCOP tại tỉnh Thái Nguyên đã đạt được những kết quả rất đáng tự hào. Việc liên tục nâng cao chất lượng và số lượng sản phẩm OCOP không chỉ góp phần vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương mà còn giúp quảng bá thương hiệu nông sản và sản phẩm đặc trưng của tỉnh Thái Nguyên đến với thị trường trong và ngoài nước.

Nguyễn Tấn Đậu, một cái tên đã trở thành biểu tượng của sự sáng tạo và khởi nghiệp tại miền Tây. Từ một vùng đất với những cây mãng cầu thông thường, anh Đậu đã tạo ra một thương hiệu trà mãng cầu “2 Đậu” nổi tiếng khắp nơi. Câu chuyện của anh Đậu là một minh chứng sống cho việc biến những thứ bị xem là không đáng giá thành một sản phẩm có giá trị cao.

Trước khi trở thành một doanh nhân thành đạt, anh Đậu đã bắt đầu từ việc trồng mãng cầu như một nông dân thông thường. Tuy nhiên, anh sớm nhận ra rằng những trái mãng cầu bị xem là xấu mã, không đạt tiêu chuẩn để xuất khẩu, lại có thể được tận dụng để tạo ra một sản phẩm có giá trị. Với niềm đam mê và tinh thần sáng tạo, anh Đậu đã bắt đầu tìm hiểu về quy trình sản xuất trà từ mãng cầu.

Sau nhiều tháng nghiên cứu và thử nghiệm, anh Đậu đã thành công trong việc tạo ra trà mãng cầu với hương vị đặc trưng. Sản phẩm này không chỉ giữ được hương vị tự nhiên của mãng cầu mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho người tiêu dùng. Từ đó, thương hiệu “2 Đậu” ra đời và nhanh chóng trở thành một cái tên nổi tiếng khắp miền Tây.

Với khởi đầu từ con số 0, giờ đây, mỗi tháng anh Đậu thu về hàng chục triệu đồng từ việc bán trà mãng cầu. Thành công của anh không chỉ dừng lại ở đó, khi anh còn tạo việc làm cho nhiều người dân địa phương. Việc làm này không chỉ giúp người dân có thu nhập ổn định mà còn lan tỏa tinh thần khởi nghiệp sáng tạo trong cộng đồng.

Anh Đậu cũng không ngừng cố gắng để phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm của mình. Việc sử dụng nguyên liệu tươi ngon, kết hợp với quy trình sản xuất nghiêm ngặt, đã giúp trà mãng cầu “2 Đậu” trở thành một trong những sản phẩm hàng đầu tại thị trường địa phương. Cùng với đó, anh Đậu cũng tích cực tham gia vào các hoạt động quảng bá và tiếp thị sản phẩm, giúp thương hiệu “2 Đậu” được biết đến rộng rãi hơn.

Có thể nói, câu chuyện của anh Nguyễn Tấn Đậu là một nguồn cảm hứng cho nhiều người, đặc biệt là những người trẻ muốn khởi nghiệp. Từ việc biến những thứ bị xem là không đáng giá thành một sản phẩm có giá trị cao, anh Đậu đã chứng minh rằng với sự sáng tạo, đam mê và nỗ lực, bất kỳ ai cũng có thể đạt được thành công.

Hiện tại, trà mãng cầu “2 Đậu” có thể được tìm thấy tại nhiều địa điểm bán hàng và trên trang web chính thức của thương hiệu. Để biết thêm thông tin về sản phẩm và cách thức mua hàng, bạn có thể liên hệ trực tiếp với anh Đậu và đội ngũ của mình. Bạn cũng có thể theo dõi các hoạt động và cập nhật mới nhất của “2 Đậu” thông qua trang Facebook của thương hiệu.

Tình trạng tắc nghẽn xuất khẩu nông sản qua châu Âu trong gần một tháng qua đã gây ra những khó khăn đáng kể cho các doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành hàng rau quả tươi. Các mặt hàng như thanh long, ớt, đậu bắp, hồ tiêu, gia vị… đang gặp phải tình thế khó khăn khi không thể thực hiện thủ tục xuất khẩu.

Nhiều doanh nghiệp đang đối mặt với thiệt hại kinh tế và nguy cơ mất thị trường vào tay đối thủ. Rau quả tươi, thay vì được xuất khẩu sang châu Âu, phải tiêu hủy do không thể thực hiện thủ tục xuất khẩu. Một doanh nghiệp tại TP.HCM cho biết rằng từ ngày 1/7 đến nay, hàng chục tấn hàng rau quả tươi của công ty đã hư hỏng và phải tiêu hủy. Doanh nghiệp cũng không biết khi nào việc này mới được tháo gỡ.

Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Bình Thuận (tỉnh Lâm Đồng), bày tỏ sự bức xúc về tình trạng này. Các doanh nghiệp địa phương đã hợp tác với doanh nghiệp ở TP.HCM để xuất hàng đi châu Âu nhưng gần một tháng qua bị vướng thủ tục không xuất được. Thời gian chờ đợi kéo dài khiến sản phẩm bị hư hỏng phải tiêu hủy, số lượng rất lớn.

Trước mắt, với sản phẩm đã chuẩn bị và mới thu hoạch, các doanh nghiệp phải tìm kiếm khách hàng mới để xuất đi Trung Quốc, Ấn Độ. Tuy nhiên, mùa này Trung Quốc cũng có hàng nên nhu cầu tiêu thụ không cao. Vì vậy, giá thanh long đạt chuẩn xuất khẩu vào châu Âu trước đây thấp nhất 15.000 – 20.000 đồng thì nay giảm mạnh chỉ còn 3.000 – 4.000 đồng/kg.

Tình trạng tắc nghẽn xuất khẩu cũng xảy ra với hồ tiêu và gia vị. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị VN (VPSA) đã có công văn gửi Bộ NN-MT phản ánh tình trạng này. Đại diện VPSA cho biết lượng hàng tồn đang chờ giấy phép xuất khẩu ước tính sơ bộ khoảng 250 tấn và hy vọng các thủ tục liên quan sẽ sớm được giải quyết để tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp.

Trước đây, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm do Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đảm nhiệm. Tuy nhiên, thực hiện Thông tư số 12/2025/TT-BNNMT về phân cấp thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực trồng trọt và bảo vệ thực vật, thẩm quyền kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với thực vật xuất khẩu được chuyển về cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh.

Tại TP.HCM, Sở An toàn thực phẩm đang chờ hướng dẫn từ cấp trên để thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển giao đang có những vướng mắc dẫn đến tình trạng tắc nghẽn xuất khẩu. Từ đầu tháng 7, các doanh nghiệp đã gửi văn bản cầu cứu các cơ quan ban ngành có liên quan.

Trong văn bản trả lời doanh nghiệp, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết sẽ phối hợp với Sở An toàn thực phẩm TP.HCM thực hiện nhiệm vụ kiểm tra nhà nước, hỗ trợ hoàn thành thủ tục xuất khẩu hàng hóa đáp ứng theo yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cho biết Sở đang triển khai thực hiện theo quy định và sẽ cố gắng để doanh nghiệp không bị thiệt hại. Sở cũng có công văn khẩn gửi Bộ NN-MT tiếp tục đề nghị hướng dẫn việc thực hiện quy định cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Trước thực tế này, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp đang kiến nghị Bộ NN-MT xem xét và đưa ra giải pháp kịp thời nhằm hỗ trợ doanh nghiệp giải quyết các vướng mắc. Đồng thời, cần sửa đổi, bổ sung các quy định trong Thông tư 12/2025/TT-BNNMT để đảm bảo việc cấp giấy chứng nhận đúng tiến độ và phù hợp với yêu cầu của các nước nhập khẩu.