Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang tích cực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và phát triển bền vững. Tại Diễn đàn ‘Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới’ được tổ chức vào sáng ngày 29/7 tại Hà Nội, các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng đã tập trung thảo luận về những đột phá công nghệ có thể mang lại cho ngành năng lượng.

Theo dự báo, nhu cầu điện năng của Việt Nam sẽ tăng từ 8-10% mỗi năm. Điều này đòi hỏi nước ta phải nhanh chóng chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch, giảm thiểu sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch. Lưới điện thông minh, công nghệ lưu trữ năng lượng tiên tiến, sản xuất hydro xanh, và các giải pháp năng lượng tái tạo hiệu suất cao đã được xác định là những trụ cột quan trọng trong hành trình hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Để đạt được mục tiêu đầy tham vọng này, các chuyên gia và doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực năng lượng tái tạo nhấn mạnh sự cần thiết của việc ổn định và minh bạch hóa khung chính sách, hoàn thiện thể chế, cũng như thúc đẩy hợp tác giữa khu vực công và tư nhân. Việt Nam đã xây dựng được nền tảng chính sách quan trọng với Nghị quyết 55 và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Theo hướng này, tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ chiếm tới 75% vào năm 2050.

Cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 không chỉ là một mục tiêu mà còn là động lực mạnh mẽ để hoàn thiện thể chế và thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng xanh một cách thực chất và hiệu quả. Điều này đòi hỏi sự tham gia tích cực và phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp, và cộng đồng trong việc triển khai các giải pháp công nghệ và chính sách phù hợp.

Bằng việc kết hợp giữa phát triển công nghệ và hoàn thiện chính sách, Việt Nam kỳ vọng có thể hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, đảm bảo an ninh năng lượng, và thực hiện thành công các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu.

Sáng ngày 29-7-2025, tại Hà Nội, Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy – Vietnam Economic Times đã tổ chức thành công diễn đàn “Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới”. Sự kiện này quy tụ hơn 150 đại biểu đến từ các ban, bộ, ngành, viện, trường đại học, hiệp hội và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực năng lượng.

Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn về an ninh năng lượng. Nhu cầu năng lượng, đặc biệt là điện năng, dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức 8-10% mỗi năm trong những năm tới. Điều này nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế và phấn đấu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Tại diễn đàn, ông Tạ Đình Thi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ hiện đại không còn là lựa chọn mà là “con đường tất yếu”. Điều này xuất phát từ bối cảnh Việt Nam đang đối mặt với nhu cầu năng lượng ngày càng cao để phục vụ cho phát triển kinh tế, đồng thời cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Đồng quan điểm, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), đánh giá cao vai trò của khoa học và công nghệ. Ông coi đây là “quốc sách hàng đầu” và “động lực quan trọng nhất” để phát triển kinh tế – xã hội nói chung và trong lĩnh vực năng lượng nói riêng. Để giải quyết những thách thức lớn đến từ nhu cầu tăng trưởng và yêu cầu giảm phát thải, ông Phan Xuân Dũng khẳng định: “Khoa học và công nghệ chính là chìa khóa để giải quyết đồng bộ các thách thức, biến khó khăn thành cơ hội phát triển mới”.

Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng trong lĩnh vực này. Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cùng với Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), đã đặt ra mục tiêu phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo. Cụ thể, Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu tỷ lệ năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) phục vụ sản xuất điện đạt khoảng 28-36% vào năm 2030. Định hướng đến năm 2050, tỷ lệ năng lượng tái tạo sẽ lên đến 74-75%. Những mục tiêu này không chỉ thể hiện sự quyết tâm của Việt Nam trong việc chuyển dịch sang năng lượng sạch mà còn góp phần hiện thực hóa cam kết về giảm phát thải carbon của đất nước.

Thị trường đóng tàu toàn cầu dự kiến sẽ đạt gần 200 tỷ USD vào năm 2030, đồng thời thị trường cơ khí chế tạo phục vụ năng lượng tái tạo cũng được dự báo sẽ bùng nổ trong thời gian tới. Công ty Cổ phần Dịch vụ và Sản xuất dầu khí (PVSM) đang tích cực chuẩn bị để tận dụng cơ hội này.

Với mục tiêu trở thành một đơn vị mạnh trong lĩnh vực đóng mới và sửa chữa phương tiện nổi trong khu vực, PVSM đặt ra mục tiêu doanh thu lũy kế hơn 300 triệu USD vào năm 2030. Theo các tổ chức dự báo hàng hải quốc tế, quy mô thị trường đóng mới và sửa chữa tàu biển toàn cầu dự kiến sẽ đạt gần 200 tỷ USD vào năm 2030.

Trong thị trường trong nước, tổng nhu cầu đóng mới bổ sung và thay thế đội tàu vận tải biển của Việt Nam trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 vào khoảng 4-5 triệu DWT. Để đạt được mục tiêu này, PVSM đã xác lập mục tiêu sẽ đóng vai trò lớn hơn trong chuỗi giá trị hàng hải và cơ khí dầu khí.

Để hiện thực hóa mục tiêu, PVSM sẽ hoàn thiện 2 cầu tàu trang trí và ụ tàu số 2 trong giai đoạn 2026-2030, tăng năng lực sửa chữa tàu gấp 5-6 lần hiện nay. Công ty cũng đang đàm phán các đơn hàng có giá trị lớn, bao gồm hợp đồng đóng mới 2 tàu Suezmax với tổng giá trị 160 triệu USD.

Bên cạnh đó, PVSM cũng định hướng dịch chuyển sang lĩnh vực cơ khí chế tạo phục vụ ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi. Công ty sẽ xây dựng Trung tâm Đào tạo nội bộ để đào tạo công nhân với kỹ năng mới, đáp ứng nhu cầu của ngành.

PVSM cũng sẽ mở rộng liên kết với các nhà sản xuất trong nước để phát triển chuỗi cung ứng công nghiệp phụ trợ và tận dụng hệ sinh thái ngành để tăng tốc. Với nền tảng nội lực vững vàng, định hướng chiến lược rõ ràng và sự chủ động trong mở rộng thị trường, PVSM đang tạo cơ hội để vươn lên và đóng góp nhiều hơn cho ngành đóng tàu và cơ khí năng lượng, dầu khí của đất nước.

Như vậy, với những kế hoạch và mục tiêu cụ thể, PVSM đang tích cực chuẩn bị để tận dụng cơ hội từ thị trường đóng tàu và cơ khí chế tạo phục vụ năng lượng tái tạo. Việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng, tăng cường năng lực sản xuất và đào tạo nhân sự sẽ giúp công ty vươn lên và đóng góp nhiều hơn cho ngành công nghiệp trong thời gian tới.

Nếu PVSM có thể hiện thực hóa mục tiêu của mình, công ty sẽ trở thành một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực đóng mới và sửa chữa phương tiện nổi trong khu vực. Từ đó, PVSM sẽ đóng góp vào sự phát triển của ngành hàng hải và cơ khí dầu khí của Việt Nam, đồng thời giúp tăng cường vị thế của đất nước trong ngành công nghiệp này trên trường quốc tế.

Công ty Cổ phần Dịch vụ và Sản xuất dầu khí đang trong quá trình hoàn thiện kế hoạch và chuẩn bị kỹ lưỡng để đạt được mục tiêu đã đề ra.

Làn sóng sa thải trong lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Mỹ gần đây đã bắt đầu từ quyết định của New Leaf Energy, một công ty năng lượng mặt trời có trụ sở tại bang Massachusetts. Công ty này đã thực hiện việc cắt giảm nhân sự, sa thải 41 trong tổng số 217 nhân viên, chiếm gần 20% lực lượng lao động của mình. CEO Dan Berwick lý giải rằng việc cắt giảm này là cần thiết để công ty có thể duy trì sự ổn định trong bối cảnh chính sách năng lượng tái tạo của chính phủ liên bang đang trải qua những thay đổi quan trọng.

Những thay đổi trong chính sách năng lượng tái tạo của Mỹ bắt nguồn từ Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) dưới thời Tổng thống Joe Biden. Đạo luật này cho phép các hộ gia đình lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời được hưởng tín dụng thuế liên bang lên đến 30% tổng chi phí lắp đặt cho đến năm 2032. Tuy nhiên, một điều kiện quan trọng là các dự án phải bắt đầu xây dựng trước tháng 7 năm 2026 để được hưởng chính sách ưu đãi này.

Sự không chắc chắn về chính sách đã khiến nhiều công ty trong lĩnh vực năng lượng tái tạo phải thu hẹp quy mô hoạt động. New Leaf Energy không phải là công ty duy nhất trải qua làn sóng sa thải. Pine Gate Renewables, một nhà phát triển dự án năng lượng mặt trời và lưu trữ tại Bắc Carolina, cũng được cho là đã sa thải 15% nhân sự của mình. Tương tự, Southern Energy Management cũng đang cân nhắc kế hoạch sa thải từ 50 đến 55 nhân viên.

Theo Bloomberg, trích dẫn thông tin từ công ty nghiên cứu Enverus, nếu không có khoản tín dụng thuế, chỉ khoảng 30% trong số các dự án năng lượng mặt trời đã được lên kế hoạch có thể cung cấp mức giá cạnh tranh và được kỳ vọng sẽ tồn tại. Con số này đối với các dự án điện gió là 57%. Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời ước tính rằng khoảng 300.000 người trong lĩnh vực này sẽ mất việc trong vài năm tới. Riêng tại bang Massachusetts, số lao động mất việc dự kiến lên tới 6.100 người.

Frank Callahan, chủ tịch Công đoàn Xây dựng Massachusetts, bày tỏ quan ngại rằng đạo luật mới sẽ loại bỏ hàng ngàn cơ hội việc làm. Ông cũng cho biết một số dự án điện gió ngoài khơi đã bị đình trệ và nhiều dự án khác có thể bị hoãn lại.

Một số chuyên gia nhận định rằng đạo luật này dường như là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng mất việc làm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Công ty nghiên cứu Energy Innovation dự báo rằng đạo luật này có thể khiến công suất điện của Mỹ giảm 300 GW vào thời điểm nhu cầu điện đang tăng trở lại sau hai thập niên, do sự phát triển của trung tâm dữ liệu và công nghệ trí tuệ nhân tạo.

Để cập nhật thông tin mới nhất về tình hình năng lượng tái tạo tại Mỹ, bạn có thể truy cập vào các nguồn tin cậy như Bloomberg và Energy Innovation để có thêm thông tin chi tiết.

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, với tiềm năng khổng lồ về điện mặt trời, điện gió ngoài khơi, sinh khối và hydrogen xanh. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là xây dựng một hành lang pháp lý đồng bộ và phù hợp để thúc đẩy sự phát triển của các nguồn năng lượng tái tạo này.

Theo các đánh giá, Việt Nam sở hữu tiềm năng điện mặt trời lên đến 963.000 MW, với số giờ nắng trung bình hàng năm cao, đặc biệt tập trung ở các tỉnh miền Trung và miền Nam. Về điện gió, Việt Nam được Ngân hàng Thế giới đánh giá là có tiềm năng điện gió lớn nhất Đông Nam Á, với tổng tiềm năng ước đạt 513.360 MW. Những con số này cho thấy sự phát triển năng lượng tái tạo ở Việt Nam không chỉ là một lựa chọn mà còn là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững.

Tuy nhiên, hành lang pháp lý cho năng lượng tái tạo tại Việt Nam hiện nay vẫn còn phân mảnh và thiếu nhất quán. Các chính sách liên quan đến năng lượng tái tạo được phân tán ở nhiều luật khác nhau, dẫn đến sự chồng chéo và thiếu phối hợp liên ngành. Điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, làm tăng rủi ro chính sách và kìm hãm dòng vốn vào lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Ông Lê Hoàng Bình, một chuyên gia năng lượng hàng đầu của Việt Nam, nhận định rằng các rào cản pháp lý và chính sách đang cản trở sự phát triển của năng lượng tái tạo. Ông cho rằng cần phải có một khung pháp lý rõ ràng và ổn định, bao gồm cơ chế đấu thầu minh bạch, giá điện hợp lý và hợp đồng mua bán điện dài hạn để giảm thiểu rủi ro tài chính cho các nhà đầu tư.

Nhìn ra thế giới, nhiều quốc gia đã ban hành Luật Năng lượng tái tạo từ rất sớm, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho sự phát triển của ngành năng lượng tái tạo. Đức, Trung Quốc và Hàn Quốc là những ví dụ điển hình, nơi mà luật năng lượng tái tạo không chỉ là công cụ điều tiết thị trường mà còn là cam kết dài hạn của chính phủ với người dân và doanh nghiệp.

Để khắc phục những hạn chế hiện nay, các chuyên gia cho rằng cần tích hợp nhiều yếu tố tiên tiến vào Luật Năng lượng tái tạo. Điều này không chỉ đảm bảo nguyên tắc ưu tiên năng lượng sạch mà còn thúc đẩy cạnh tranh minh bạch và chia sẻ lợi ích công bằng giữa nhà đầu tư và cộng đồng. Luật cần quy định rõ ràng về quy hoạch tổng thể quốc gia cho các nguồn năng lượng tái tạo, cơ chế xác lập giá theo thị trường có điều tiết, và cơ chế chia sẻ rủi ro và ưu đãi tín dụng.

TS. Hoàng Xuân Quốc, Phó Trưởng Ban Tư vấn và Phản biện Hội Dầu khí Việt Nam, nhấn mạnh việc xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh và hoàn thiện cho sự phát triển năng lượng tái tạo là cần thiết. Bà Phạm Thuý Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cũng bày tỏ quan điểm tương tự, cho rằng việc ban hành Luật về năng lượng tái tạo là hết sức cần thiết để giải quyết những bất cập và sự chưa đồng bộ trong hệ thống pháp luật hiện nay.

Việc ban hành Luật Năng lượng tái tạo không chỉ giúp giải quyết bài toán chính sách mà còn là hiện thực hóa quyết tâm chính trị trong chuyển đổi năng lượng. Đây cũng là bước đi chiến lược để kích hoạt hàng loạt dự án đang chờ cơ chế, khơi thông dòng vốn quốc tế, tạo dựng hệ sinh thái năng lượng sạch và củng cố vị thế Việt Nam trong bản đồ chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Nhà máy điện gió Hải Anh, một trong những dự án năng lượng tái tạo trọng điểm của tỉnh Quảng Trị, đang dần hoàn thiện để chuẩn bị vận hành thương mại vào ngày 20/8/2025. Dự án này do Công ty cổ phần Phong điện Hải Anh – Quảng Trị làm chủ đầu tư, với tổng công suất 40 MW và tổng mức đầu tư lên đến 1.500 tỷ đồng.

Dự án Nhà máy điện gió Hải Anh được xây dựng trên địa bàn các xã Hướng Phùng và Lao Bảo, thuộc công trình năng lượng nhóm B cấp II. Quá trình thực hiện dự án đã gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, điều kiện thời tiết khắc nghiệt và những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng kéo dài. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của chủ đầu tư và sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, đến nay đã có 100% diện tích đất phục vụ dự án được giải phóng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình xây dựng và lắp đặt các hạng mục chính.

Đến thời điểm hiện tại, các hạng mục kỹ thuật quan trọng của Nhà máy điện gió Hải Anh đã cơ bản hoàn thiện. Hệ thống tuabin gió với 8/8 trụ tuabin (mỗi tuabin có công suất 5.0 MW) đã được lắp đặt xong. Hệ thống truyền tải điện cũng đã được đầu tư đồng bộ và hiện đại, gồm 4 tuyến cáp ngầm 22kV nối từ các tuabin gió đến 4 ngăn xuất tuyến tại Trạm biến áp 22/110kV của nhà máy; đường dây đấu nối 110kV dài hơn 3,38 km kết nối trạm 110kV của nhà máy với Trạm biến áp 110kV Lao Bảo.

Không chỉ tập trung vào xây dựng và lắp đặt, chủ đầu tư còn chú trọng đầu tư hoàn chỉnh hệ thống điều khiển, đo lường, bảo vệ như SCADA, viễn thông, thông tin liên lạc, hệ thống điện tự dùng, khu quản lý vận hành… Tất cả các hạng mục này hiện đang bước vào giai đoạn chạy thử nghiệm và kiểm định kỹ thuật theo quy định để chuẩn bị cho việc nghiệm thu đưa vào vận hành chính thức.

Theo kế hoạch, lễ khánh thành Nhà máy điện gió Hải Anh sẽ được tổ chức vào ngày 19/8/2025, chào mừng 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hiện nay, chủ đầu tư đang tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để hoàn tất hồ sơ công nhận vận hành thương mại (COD), đồng thời xây dựng kịch bản tổ chức lễ khánh thành.

Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam đã đánh giá cao nỗ lực của chủ đầu tư trong việc vượt qua nhiều khó khăn để đẩy nhanh tiến độ và hoàn thiện dự án theo đúng kế hoạch. Ông cũng yêu cầu chủ đầu tư tiếp tục rà soát lại toàn bộ các hạng mục còn lại, khẩn trương hoàn tất các thủ tục liên quan đến hoàn thổ, phục hồi môi trường, đảm bảo an toàn lao động và phòng chống cháy nổ trong quá trình đưa dự án vào vận hành.

Việc hoàn thành và đưa vào vận hành Nhà máy điện gió Hải Anh sẽ góp phần quan trọng trong việc hiện thực hóa chiến lược phát triển năng lượng tái tạo của Quảng Trị, đồng thời khẳng định vai trò của tỉnh trong lộ trình chuyển đổi năng lượng quốc gia, hướng tới phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Dự án cũng sẽ tạo nguồn cung điện năng ổn định, tạo thêm nhiều việc làm tại chỗ, góp phần phát triển kinh tế địa phương, tăng thu ngân sách, thúc đẩy các ngành dịch vụ liên quan.