Kinh tế biển đang ngày càng trở thành một trong những ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, với mục tiêu khai thác tiềm năng lớn của đất nước. Kinh tế biển bao gồm toàn bộ các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển, trong đó nuôi trồng và khai thác hải sản được xác định là động lực phát triển.

Toàn bộ các hoạt động kinh tế diễn ra trên biển đã được các nhà khoa học thống nhất bao gồm: đánh bắt và nuôi trồng thủy – hải sản; kinh tế hàng hải; khai thác dầu khí ngoài khơi; khai thác khoáng sản; năng lượng tái tạo; du lịch biển; kinh tế đảo và làm muối. Vấn đề phát triển bền vững nhằm đạt được tăng trưởng kinh tế đồng thời giảm các tác động tiêu cực đến môi trường đã được đặt ra.

Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 139/2024/QH15 về Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chính phủ cũng đã ban hành Nghị quyết số 37/NQ-CP về Kế hoạch thực hiện Quy hoạch không gian biển quốc gia thời kỳ 2021-2030. Quan điểm bao trùm là sử dụng tài nguyên một cách có trách nhiệm, chuyển đổi sang nền kinh tế sử dụng tài nguyên hiệu quả, ít carbon. Duy trì tài sản tài nguyên thiên nhiên hướng tới bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái, đa dạng sinh học và vốn tự nhiên.

Thực trạng động lực phát triển kinh tế biển cho thấy nuôi trồng và khai thác hải sản là động lực quan trọng. Việt Nam có bờ biển dài 3.260 km, diện tích mặt biển 1 triệu km2 và hơn 4.000 đảo, quần đảo với hơn 12.000 loài sinh vật biển. Thủy sản biển cùng với lợ và ngọt, năm 2024 đạt sản lượng trên 9,6 triệu tấn; trong đó, nuôi trồng 5,8 triệu tấn (hơn 60%) thuộc TOP 4 quốc gia trên thế giới; xuất khẩu 10,07 tỷ USD đến hơn 170 quốc gia và vùng lãnh thổ, thuộc TOP 3 thế giới.

Tuy nhiên, nguồn lợi hải sản đang suy giảm, đặc biệt vùng biển ven bờ. Từ năm 2027 đến nay, EU đã cảnh báo ‘thẻ vàng’ IUU về khai thác vi phạm biển nước ngoài; quản lý, giám sát đội tàu; truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Chiến lược phát triển thủy sản trên biển đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với mục tiêu chung đến năm 2030: Phát triển thủy sản thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia, sản xuất hàng hóa lớn gắn với công nghiệp hóa – hiện đại hóa; có thương hiệu uy tín, khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế; góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Tầm nhìn đến năm 2045: Thủy sản là ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, có trình độ quản lý, khoa học công nghệ tiên tiến; là trung tâm chế biến thủy sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới; giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển.

Định hướng và giải pháp thời gian tới bao gồm nuôi trồng thủy sản biển, phát triển nuôi các đối tượng chủ lực và các loài có giá trị kinh tế gắn bảo vệ môi trường sinh thái. Sản xuất giống chất lượng cao, ưu tiên phát triển giống các đối tượng chủ lực, các loài mới có tiềm năng. Phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển phục vụ nhu cầu thực phẩm và cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế khác.

Về khai thác, tập trung phát triển khai thác hải sản vùng khơi, giảm dần cường lực khai thác đảm bảo phù hợp với trữ lượng nguồn lợi. Tổ chức lại hoạt động khai thác hải sản vùng lộng, ven bờ, phát triển nuôi trồng gắn với du lịch sinh thái, nghề cá giải trí.

Tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm, chống khai thác IUU. Giảm thiểu, tiến tới chấm dứt các nghề khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, cơ giới hoá, hiện đại hoá tàu cá; giảm tổn thất sau thu hoạch đến năm 2030 dưới 10%.

Chiều ngày 25/7, tại Khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội nghị gặp mặt doanh nghiệp, nhà đầu tư năm 2025 với chủ đề “Khánh Hòa – Hội tụ giá trị, Đầu tư bền vững”. Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh tỉnh Khánh Hòa chính thức hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận từ ngày 1/7/2025, tạo ra một tỉnh mới với diện tích hơn 8.500 km² và dân số trên 2,2 triệu người.

Trong 6 tháng đầu năm, kinh tế Khánh Hòa đã duy trì đà tăng trưởng với GRDP tăng 7,33%, thu ngân sách hơn 15.300 tỷ đồng, tăng gần 28% so với cùng kỳ, và doanh thu du lịch tăng hơn 20%. Những con số này cho thấy tiềm năng và triển vọng phát triển của tỉnh trong tương lai. Tại Hội nghị, lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa đã giới thiệu tiềm năng và kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực như kinh tế biển, năng lượng, du lịch chất lượng cao, công nghệ bán dẫn, và chuyển đổi số.

Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã tham dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị. Ông nhấn mạnh rằng Khánh Hòa cần tận dụng lợi thế sau sáp nhập để điều chỉnh chiến lược phát triển và triển khai các dự án quy mô lớn. Phó Thủ tướng cũng đề nghị tỉnh Khánh Hòa tập trung vào các định hướng lớn, bao gồm đổi mới, kiện toàn bộ máy hành chính, và đẩy mạnh liên kết và điều phối vùng.

Ông Nguyễn Chí Dũng cũng nhấn mạnh tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau” và đề nghị tỉnh chú ý nâng cao đời sống nhân dân, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Phó Thủ tướng tin rằng với sự hợp nhất này, Khánh Hòa sẽ có cơ hội để phát triển mạnh mẽ hơn, trở thành một điểm sáng về kinh tế, văn hóa và xã hội của cả nước.

Trong khuôn khổ Hội nghị, các đại biểu đã có cơ hội thảo luận và trao đổi về các vấn đề liên quan đến môi trường đầu tư, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, và các cơ hội hợp tác phát triển. Sự kiện này không chỉ là dịp để Khánh Hòa kêu gọi đầu tư mà còn là cơ hội để tỉnh lắng nghe những ý kiến từ các doanh nghiệp và nhà đầu tư, từ đó điều chỉnh và hoàn thiện chính sách để thu hút đầu tư hiệu quả hơn.

Với chủ đề “Khánh Hòa – Hội tụ giá trị, Đầu tư bền vững”, Hội nghị gặp mặt doanh nghiệp, nhà đầu tư năm 2025 đã khẳng định vị trí của Khánh Hòa như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Sự kiện này cũng đánh dấu một bước tiến mới trong nỗ lực của tỉnh Khánh Hòa nhằm tạo ra một môi trường đầu tư thông thoáng, thuận lợi và bền vững.

Đặc khu Phú Quý, tỉnh Lâm Đồng, đã vạch ra hướng phát triển kinh tế trong tương lai thông qua việc tập trung vào hai trụ cột chính: kinh tế biển và du lịch, thương mại – dịch vụ. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Đặc khu Phú Quý lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, địa phương đã đặt ra mục tiêu đẩy mạnh phát triển kinh tế một cách toàn diện, xanh, bền vững và nghĩa tình.

Đại hội diễn ra từ ngày 24 đến 25/7 với chủ đề ‘Xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; Giữ gìn, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân; Đảm bảo quốc phòng, an ninh; Phát huy tiềm năng, lợi thế, sáng tạo, xây dựng đặc khu Phú Quý phát triển toàn diện, xanh, bền vững, nghĩa tình’. Ban Chấp hành Đảng bộ Đặc khu Phú Quý đã xác định mục tiêu trong nhiệm kỳ mới là đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, cải cách thủ tục hành chính, phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Địa phương cũng đặt mục tiêu huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho đầu tư phát triển, gắn với phát triển kinh tế tư nhân phù hợp với thực tiễn. Trong giai đoạn 2026-2030, Đặc khu Phú Quý đặt ra chỉ tiêu tốc độ tăng giá trị sản phẩm trên địa bàn bình quân hàng năm là 7,49%. Trong đó, tỷ trọng nông, lâm nghiệp, thủy sản tăng 1,90%; Công nghiệp – xây dựng tăng 8,13%; Dịch vụ tăng 11,34%. Thu ngân sách nhà nước đạt và vượt dự toán được giao, với tốc độ tăng tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn bình quân hàng năm là 4,50%.

Đến năm 2030, thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn dự kiến đạt 77 triệu đồng, tăng 22,22% so với năm 2025. Địa phương cũng đặt mục tiêu hoàn thành tiêu chí đô thị mới loại V, tiếp cận các tiêu chí đô thị thông minh, với quy mô dân số dưới 35.000 người.

Để đạt được những mục tiêu trên, Đặc khu Phú Quý đã đưa ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp phát triển, trong đó có việc đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Địa phương cũng tập trung vào phát triển hai trụ cột kinh tế, gắn với từng bước phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, và đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội.

Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Y Thanh Hà Niê Kđăm đánh giá cao những thành tựu mà Đảng bộ và nhân dân Phú Quý đã đạt được trong thời gian qua. Tuy nhiên, Bí thư Tỉnh ủy cũng đề nghị Đảng bộ Đặc khu Phú Quý cần xác định rõ vị trí, tầm vóc, vai trò, tiềm năng, thế mạnh của đặc khu để làm cơ sở xác định mục tiêu, chỉ tiêu chủ yếu và các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm thực hiện thành công mục tiêu Nghị quyết Đại hội.

Đặc khu Phú Quý cần tập trung vào bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, sâu sát của Đảng bộ đối với toàn bộ hoạt động của địa phương. Địa phương cũng cần tiếp tục khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của đặc khu, xây dựng và phát triển toàn diện Phú Quý trong chiến lược phát triển kinh tế, bảo vệ thực địa, phát triển xanh, gắn với bảo vệ Tổ quốc.

Ông Nguyễn Văn Khoa, Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT, đã đề xuất 5 hướng chiến lược để phát triển tỉnh Khánh Hòa trở thành điểm sáng trong lĩnh vực công nghệ, đổi mới sáng tạo và kinh tế biển – du lịch tại Hội nghị gặp mặt doanh nghiệp và nhà đầu tư tỉnh Khánh Hòa năm 2025.

Ông Khoa khẳng định rằng Khánh Hòa có nền tảng rất đặc biệt và quý giá sau quá trình sáp nhập và quy hoạch lại, tạo cơ hội để xác lập các trụ cột phát triển khác biệt, hiện đại và thu hút đầu tư. Trong những năm qua, FPT đã đồng hành cùng tỉnh Khánh Hòa trong việc đặt nền móng chuyển đổi số, phát triển viễn thông, y tế và giáo dục.

FPT đã tài trợ lập quy hoạch tỉnh và đề xuất đột phá dựa trên đổi mới sáng tạo và công nghệ. Tỉnh đã có IOC – ‘bộ não số’ – và cổng xúc tiến đầu tư do FPT hỗ trợ. Hạ tầng viễn thông phủ rộng khắp 16 phường và 37 xã. FPT Long Châu và trung tâm tiêm chủng đã góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng. Đại học và phổ thông FPT tại Nha Trang đã trở thành trung tâm đào tạo công nghệ và AI cho giới trẻ.

Ông Khoa cho rằng Khánh Hòa giống như một ‘nàng công chúa’ vốn đã xinh đẹp, nay đứng trước cơ hội tỏa sáng hơn, vươn mình trở thành điểm đến hấp dẫn không chỉ trong nước mà cả khu vực và thế giới. FPT đã đề xuất cho địa phương các giải pháp để triển khai hiệu quả 4 trụ cột chiến lược theo các Nghị quyết lớn của Bộ Chính trị – đặc biệt là Nghị quyết 57 về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cụ thể, FPT đề xuất xây dựng Khu đổi mới sáng tạo ven biển Khánh Hòa – Ninh Thuận, trở thành vùng thử nghiệm cơ chế đặc thù, thí điểm sandbox trong các lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, dữ liệu mở, năng lượng tái tạo và công nghệ biển. Phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ tại khu vực duyên hải, kết nối chặt chẽ giữa đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và các đối tác quốc tế.

Bên cạnh đó, FPT cũng đề xuất đầu tư vào các nền tảng công nghệ lõi như AI, dữ liệu lớn, điện toán đám mây và Internet vạn vật, ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như du lịch, y tế, nông nghiệp và kinh tế biển – với mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành ‘mắt thần dữ liệu’ quốc gia về biển và năng lượng tái tạo.

Ngoài ra, FPT còn đề xuất thành lập Quỹ Khoa học Công nghệ địa phương với sự dẫn dắt của Nhà nước và đồng hành từ khối doanh nghiệp, cũng như thí điểm mô hình ‘công dân số thông minh toàn diện’, tích hợp toàn bộ dịch vụ học tập, y tế, hành chính, định danh số trên nền tảng công nghệ.

FPT kiến nghị tỉnh xác lập năm trụ cột tăng trưởng mới, hướng đến mục tiêu GDP số hóa. Trong đó, đô thị thông minh và chính quyền số sẽ đóng vai trò trung tâm, giúp tăng trưởng khoảng 1,5% mỗi năm. Kinh tế số và trí tuệ nhân tạo có thể đóng góp 2% tăng trưởng, với động lực đến từ việc khai thác dữ liệu biển và mô hình thành phố số song sinh.

Ông Nguyễn Văn Khoa khẳng định FPT cam kết đồng hành cùng Khánh Hòa trên hành trình chuyển đổi số toàn diện. FPT sẽ hỗ trợ tỉnh triển khai chính quyền số, xây dựng nền tảng dữ liệu mở, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ, và tích hợp giáo dục – nghiên cứu – đổi mới sáng tạo thông qua trung tâm FPT tại Khánh Hòa.

FPT đặt mục tiêu đào tạo 50.000 nhân lực số cho tỉnh đến năm 2030, đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa địa phương trong quá trình chuyển đổi số và ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Tại hội nghị, ông Khoa cũng kêu gọi chính quyền mạnh dạn thí điểm cơ chế mới, giảm rào cản đầu tư và tiếp tục cải cách thể chế để tạo môi trường thân thiện hơn với người dân và doanh nghiệp. Người dân cần chủ động học tập, thích nghi và trở thành công dân số của kỷ nguyên dữ liệu.

Khánh Hòa không chỉ là một điểm đến du lịch, mà hoàn toàn có thể trở thành nơi khơi dậy khát vọng Việt Nam – nơi mỗi người dân là một phần của tương lai số quốc gia.

Phú Quốc đang tích cực đề xuất lên cấp thẩm quyền để nghiên cứu và triển khai dự án lấn biển, xây dựng đảo nhân tạo. Mục tiêu của dự án này là nhằm phát triển du lịch, kinh tế – xã hội một cách bền vững và nâng tầm lên mức thế giới. Ông Lê Quốc Anh, Bí thư Đảng ủy đặc khu Phú Quốc, đã chia sẻ về sự phát triển ấn tượng của Phú Quốc trong thời gian qua, với nguồn thu ngân sách tăng từ gần 50 tỉ đồng vào năm 2004 lên gần 10.000 tỉ đồng hiện nay.

Tuy nhiên, ông Lê Quốc Anh cũng chỉ ra rằng Phú Quốc vẫn chưa tận dụng hết tiềm năng du lịch sinh thái gắn liền với khám phá rừng và biển. Để khắc phục điều này, ông đề xuất cần mạnh dạn khai thác và quản lý tốt các tiềm năng này, đồng thời có chế tài và xử lý mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp làm sai. Ngoài ra, khu bảo tồn biển cũng cần được phát triển lâu dài và cần tìm đúng nhà đầu tư để khai thác du lịch, kinh tế biển đẳng cấp đi đôi với bảo vệ môi trường biển.

Phú Quốc cũng đang định hướng phát triển ở khu vực phía nam đảo An Thới khoảng 4.000ha để làm đảo nhân tạo. Tính khả thi của việc lấn biển và làm đảo nhân tạo ở Phú Quốc được đánh giá là rất cao. Với việc có thêm đảo nhân tạo, Phú Quốc sẽ phát triển thần tốc, đột phá khi tạo lập không gian mới để làm sân golf, khu dịch vụ, khu chức năng, phục vụ phát triển du lịch, kinh tế – xã hội trên đảo.

Lãnh đạo UBND tỉnh Kiên Giang cho hay sẽ nghiên cứu và đưa vào quy hoạch tỉnh sắp tới về tiềm năng rừng và biển ở Phú Quốc, và sẽ thuê đơn vị tư vấn nước ngoài để có tầm nhìn thế giới và phát triển Phú Quốc xứng tầm hơn. Trước đó, Phú Quốc đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân và đại diện cộng đồng dân cư đối với điều chỉnh cục bộ đồ án quy hoạch chung TP Phú Quốc đến năm 2045, trong đó có nghiên cứu không gian lấn biển và các đảo nhân tạo.

Một dự án tương tự là xây dựng khu đô thị lấn biển Rạch Giá – Kiên Giang với tổng vốn đầu tư trên 650 triệu USD do Tập đoàn Phú Cường (PCG) đầu tư đã được khởi công xây dựng gần đây. Dự án này hứa hẹn sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển của khu vực, đồng thời cũng đặt ra thách thức về việc bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên một cách bền vững.

Trong bối cảnh hiện nay, việc phát triển các dự án lấn biển và đảo nhân tạo đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và đánh giá toàn diện về các mặt lợi ích và rủi ro. Tuy nhiên, nếu được thực hiện một cách đúng đắn, các dự án này có thể trở thành động lực mới cho sự phát triển của Phú Quốc và các khu vực khác.