Khánh Hòa đang tích cực triển khai các hoạt động nhằm phát triển du lịch sinh thái nông nghiệp gắn liền với bản sắc văn hóa tại các khu vực miền núi. Huyện Khánh Sơn, với danh tiếng là “thủ phủ sầu riêng”, hiện đang nổi lên như một điểm đến thu hút đông đảo du khách nhờ vào các mô hình du lịch hiệu quả. Tại đây, du khách có thể tham quan vườn trái cây, trải nghiệm hoạt động thu hái, ở homestay nhà sàn, thưởng thức các chương trình biểu diễn chiêng trống và khám phá ẩm thực truyền thống.

Khánh Sơn đã triển khai đề án phát triển du lịch cộng đồng gắn kết với sản phẩm OCOP và văn hóa bản địa. Người dân địa phương đã chủ động phát triển các mô hình du lịch sinh thái nông nghiệp, tạo ra những điểm nhấn thú vị thu hút du khách. Đặc biệt, vào cuối tháng 7, khi mùa sầu riêng chín rộ, Khánh Sơn trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách từ khắp nơi.

Nhiều hộ gia đình đã đầu tư vào việc phát triển homestay, liên kết với các hợp tác xã, tổ chức và nhóm để cùng khai thác tiềm năng du lịch. Mô hình “mỗi nhà vườn – một điểm du lịch nhỏ” đang dần hình thành, không chỉ tạo thêm nguồn thu nhập mà còn giúp giữ chân người trẻ ở lại quê nhà để khởi nghiệp.

Ông Bùi Hoài Nam, Bí thư Đảng ủy xã Khánh Sơn, cho biết xã sẽ tiếp tục nghiên cứu các loại cây trồng có giá trị kinh tế cao và hướng đến việc phát triển vùng trồng sử dụng phân hữu cơ bền vững, gắn với du lịch sinh thái.

Không chỉ Khánh Sơn, các xã miền núi khác như Khánh Vĩnh, Bác Ái cũng đang tận dụng điều kiện tự nhiên, văn hóa truyền thống và kinh tế vườn để phát triển du lịch. Tuy nhiên, quá trình phát triển du lịch tại các khu vực miền núi vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm hạ tầng giao thông còn hạn chế, kỹ năng làm du lịch của người dân chưa đồng đều, sản phẩm du lịch còn đơn lẻ, thiếu tính liên kết vùng và còn hạn chế sự tham gia của doanh nghiệp.

UBND tỉnh Khánh Hòa đã chỉ đạo các sở, ngành xây dựng kế hoạch hỗ trợ hạ tầng, kết nối tour tuyến, đẩy mạnh chương trình OCOP gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Tỉnh cũng khuyến khích các địa phương giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tạo ra sản phẩm du lịch mang dấu ấn riêng.

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa, ông Nghiêm Xuân Thành, nhấn mạnh rằng các địa phương miền núi cần khôi phục và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Đồng thời, đề án phát triển du lịch giai đoạn 2025-2030 cần được rà soát và cập nhật lại để phù hợp với tình hình thực tế và đáp ứng được nhu cầu phát triển du lịch bền vững.

Khởi nghiệp từ những giá trị bản địa, anh Bàn Văn Linh, người dân tộc Dao, đã xây dựng thành công mô hình du lịch cộng đồng tại xóm Đồng Khuân, xã La Bằng. Với khát vọng giới thiệu nét đẹp văn hóa truyền thống và vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ của quê hương, anh Linh đã tạo ra một điểm đến hấp dẫn du khách.

Anh Linh, sinh năm 1991, đã rời quê hương từ sớm để phụ giúp gia đình. Sau nhiều năm xa quê, anh nhận ra tiềm năng phát triển du lịch của vùng đất này và quyết định trở về quê hương lập nghiệp. Với 50 triệu đồng, anh bắt tay vào xây dựng mô hình homestay trên mảnh đất của gia đình.

Sau nhiều chuyến đi tham quan các mô hình du lịch ở vùng Tây Bắc, anh Linh đã tích lũy kiến thức và cải tạo, mở rộng gian nhà nhỏ thành khuôn viên rộng 1.600m² với những nếp nhà sàn, bể bơi, khu vui chơi, khu ăn uống… Cửa Tử homestay dần thành hình và trở thành điểm đến quen thuộc của du khách ở khắp nơi.

Mỗi năm, cơ sở đón từ 2.000 đến 3.000 lượt khách, doanh thu ổn định ở mức khoảng 1 tỷ đồng. Du khách đến với Cửa Tử không chỉ để nghỉ dưỡng mà còn để khám phá văn hóa đặc sắc của dân tộc Dao. Anh Linh tổ chức biểu diễn văn nghệ truyền thống, hướng dẫn du khách học nhuộm vải chàm, tham gia các lễ hội…

Không dừng ở lưu trú, anh Linh còn đầu tư phát triển các dịch vụ trekking, tắm suối, trượt thác… Mô hình của anh trở nên khác biệt nhờ lấy bản sắc văn hóa của dân tộc mình làm điểm tựa để thu hút khách và phát triển du lịch bền vững.

Để du lịch phát triển bốn mùa, anh Linh đã xây dựng thêm nhà hàng, tổ chức các sự kiện văn hóa Dao trong mùa thấp điểm, tạo thêm sinh kế cho bà con địa phương. Năm 2023, anh cùng một số chủ homestay trong vùng thành lập Hợp tác xã Du lịch sinh thái Cửa Tử với 12 thành viên.

Hợp tác xã không chỉ tạo thêm sinh kế cho hàng chục người dân trong vùng mà còn giúp hình thành chuỗi dịch vụ khép kín – từ chỗ ngủ, chỗ ăn đến hướng dẫn viên, vận chuyển, trải nghiệm bản sắc. Nhờ đó, lượng khách ổn định và tăng đều.

Tới nay, mô hình du lịch của anh Bàn Văn Linh đã trở thành một biểu tượng cho sự khởi nghiệp thành công từ những giá trị bản địa. Anh Linh cho hay: “Là người sinh ra, lớn lên ở xóm Đồng Khuân, tôi thấm nhuần tiếng nói, phong tục, nếp sống của người Dao. Tôi mong muốn những giá trị ấy không chỉ gìn giữ trong cộng đồng mình, mà còn lan tỏa ra ngoài, được bạn bè thập phương biết đến và trân trọng.”