Vấn nạn hàng giả, hàng nhái đang trở thành một thách thức lớn đối với nền kinh tế, sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng, cũng như khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Tình trạng này đang diễn ra phức tạp trên toàn quốc và có xu hướng gia tăng, đặc biệt là với sự phát triển của thương mại điện tử.

Hoạt động lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc đã trở nên tinh vi và phức tạp hơn. Các sản phẩm giả mạo đang được làm ra với chất lượng ngày càng cao, từ tem nhãn đến mã QR, khiến người tiêu dùng khó phân biệt.

Nhiều doanh nghiệp đã gặp phải vấn đề về hàng giả, hàng kém chất lượng và phải phối hợp với các lực lượng chức năng để xử lý. Công ty cổ phần Ngôi sao châu Âu (Eurostars JSC) là một trong những đơn vị gặp nhiều vấn đề về hàng giả, hàng kém chất lượng. Ông Trần Việt Hải, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Ngôi sao châu Âu, cho biết doanh nghiệp của ông đã gặp phải các đối tượng làm giả giấy tờ nguồn gốc nước ngoài để đưa ra thị trường hàng trăm nghìn sản phẩm giả.

Không chỉ Eurostars JSC, Công ty cổ phần Dược phẩm Thái Minh cũng đã có nhiều kinh nghiệm trong việc chống hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ. Ông Hàn Ngọc Anh, Giám đốc Điều hành Công ty cổ phần Dược phẩm Thái Minh, cho biết công ty đã triển khai chương trình đổi vỏ lấy quà để hỗ trợ khách hàng dùng lâu dài và đã cài mã định danh cho sản phẩm để giúp khách hàng kiểm tra sản phẩm.

Báo cáo của Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho thấy tình trạng hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đang ngày càng được sản xuất trên quy mô lớn, với các hành vi gian lận thương mại ngày càng tinh vi và phức tạp. Trong 6 tháng đầu năm 2025, các đơn vị chức năng và các địa phương đã bắt giữ, xử lý 50.736 vụ việc vi phạm; thu nộp ngân sách hơn 6.532,6 tỷ đồng (tăng 7,68% so với cùng kỳ); khởi tố hình sự 1.875 vụ (tăng 188,46% so với cùng kỳ), 3.235 đối tượng (tăng 69,11% so với cùng kỳ).

Để ngăn chặn và đẩy lùi vấn nạn hàng giả, ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho hay trong thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường cả nước đẩy mạnh giám sát thị trường thông qua công nghệ số, kết nối dữ liệu liên thông và hoàn thiện cơ chế pháp lý phù hợp với đặc thù thương mại hiện đại, đặc biệt là thương mại điện tử.

Cùng với đó, lực lượng sẽ triển khai các chuyên đề kiểm tra hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ sẽ tiếp tục được triển khai, song song với hoạt động tuyên truyền, ký cam kết với tổ chức, cá nhân kinh doanh trên nền tảng số để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật.

Lãnh đạo thành phố Hà Nội đã yêu cầu các sở, ngành thành viên Ban Chỉ đạo 389 Thành phố, ủy ban nhân dân các xã, phường cương quyết xử lý triệt để đối với các vấn đề liên quan đến sức khỏe và an toàn của người dân như: thực phẩm bẩn, dược phẩm, mỹ phẩm… Lãnh đạo thành phố cũng lưu ý các lực lượng tập trung tăng cường kiểm tra đột xuất các địa bàn, lĩnh vực, mặt hàng trọng điểm, nhất là kinh doanh trên thương mại điện tử, đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật để nâng cao ý thức, trách nhiệm, ý thức của người dân và doanh nghiệp ‘nói không’ với hàng giả; hỗ trợ người dân và doanh nghiệp xây dựng thương hiệu, đăng ký sở hữu trí tuệ, sản xuất, kinh doanh đúng chất lượng, công bố đối với sản phẩm theo quy định.

Tổng Công ty May10 – Công ty Cổ phần Thương mại (CTCP), một trong những thương hiệu thời trang hàng đầu trong nước, vừa lên tiếng về tình trạng bị lợi dụng và giả mạo thương hiệu. Phó Tổng Giám đốc Hoàng Thế Nhu cho biết, từ đầu năm 2022 đến nay, doanh nghiệp đã phát hiện nhiều trường hợp các tổ chức, cá nhân lập công ty, cửa hàng có tên gần giống như ‘May Mười’, ‘May10 Hà Nội’, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Những đối tượng này chào hàng các đơn đồng phục, may mặc giá rẻ, hàng xả kho, hàng xuất dư… kém chất lượng, khiến người tiêu dùng lầm tưởng là đang làm việc với thương hiệu thời trang May10. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp mà còn gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

PGS, TS Nguyễn Thị Chính, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam, cũng chia sẻ về vấn đề hàng giả, hàng nhái trong lĩnh vực thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, và thuốc. Bà cho rằng, tình trạng này đang là một thách thức lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín của cả một ngành công nghiệp.

Theo ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội, trong sáu tháng đầu năm, Chi cục đã kiểm tra, xử lý 2.068 vụ việc về buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng; chuyển cơ quan điều tra 37 vụ việc. Tổng số tiền thu nộp ngân sách nhà nước là 53,3 tỷ đồng; trị giá hàng hóa buộc tiêu hủy, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là 41,2 tỷ đồng.

Ông Lại Hoàng Dương, Giám đốc Công ty CP Truyền thông Máy tính Thánh Gióng, cho rằng, nguyên nhân lớn nhất khiến hàng giả, hàng nhái vẫn tồn tại và len lỏi trên môi trường số hiện nay xuất phát từ hai yếu tố, đó là nhu cầu thị trường và lỗ hổng nhận thức của người tiêu dùng. Một bộ phận người tiêu dùng vẫn bị hấp dẫn bởi giá rẻ, thiếu thông tin để phân biệt sản phẩm chính hãng.

Để bảo vệ thương hiệu Việt trên thị trường, ông Lại Hoàng Dương chia sẻ về mô hình Truyền thông-Trải nghiệm-Tin tưởng. Cụ thể, đơn vị đẩy mạnh các chiến dịch quảng bá hình ảnh, giá trị hàng Việt; phối hợp tham gia các hội chợ, gian hàng trực tuyến, nơi người tiêu dùng được trực tiếp so sánh, kiểm tra chất lượng hàng Việt.

Đại diện Tổng công ty May10-CTCP kiến nghị, để có một thị trường lành mạnh, cạnh tranh bình đẳng, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý, giám sát các hoạt động kinh doanh trên không gian mạng, đặc biệt là các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok và Zalo.

PGS, TS Nguyễn Thị Chính nhìn nhận, khi mua phải hàng giả, người tiêu dùng sẽ mất lòng tin vào các sản phẩm nói chung. Do đó, cần xây dựng và bắt buộc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra thông tin về nguồn gốc, quy trình sản xuất của sản phẩm.

Trong bối cảnh tình trạng hàng giả, hàng nhái đang ngày càng trở nên tinh vi hơn, các lực lượng chức năng tại TP. Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa đang tích cực triển khai nhiều biện pháp nghiệp vụ để kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm trong hoạt động sản xuất và kinh doanh hàng hóa.

Tại TP. Đà Nẵng, ông Phạm Ngọc Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) cho biết, trên địa bàn thành phố đã xuất hiện tình trạng các điểm bán hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của các thương hiệu nổi tiếng, nhắm vào du khách quốc tế. Các đối tượng sử dụng thủ đoạn ‘dẫn tour trá hình’ để qua mặt lực lượng chức năng. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của các cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp chân chính.

Theo ông Sơn, trong một tháng qua, lực lượng QLTT TP. Đà Nẵng đã kiểm tra 96 vụ, xử lý 59 vụ vi phạm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, thu nộp ngân sách hơn 710 triệu đồng. Lũy kế từ tháng 12/2024 đến tháng 7/2025, kiểm tra 485 vụ, xử lý 301 vụ vi phạm với tổng số tiền xử phạt và giá trị hàng tịch thu lên đến hơn 3,2 tỷ đồng. Những con số này cho thấy sự quyết tâm của lực lượng QLTT trong việc xử lý các hành vi vi phạm.

Tại Khánh Hòa, từ đầu năm 2024 đến giữa năm 2025, các cơ quan chức năng của tỉnh đã tiến hành kiểm tra 108 cơ sở kinh doanh dược phẩm; phát hiện, xử phạt vi phạm hành chính 23 cơ sở với tổng số tiền 122,75 triệu đồng. Cơ quan chức năng của tỉnh cũng đã tiến hành kiểm tra 450 cơ sở kinh doanh thực phẩm, phát hiện và xử phạt 94 vụ vi phạm với số tiền hơn 702 triệu đồng đối với các hành vi vi phạm liên quan đến buôn bán, lưu thông trên thị trường sản phẩm thực phẩm không phù hợp với tiêu chuẩn đã công bố.

Trước các thủ đoạn ngày càng tinh vi của đối tượng buôn lậu, kinh doanh hàng giả, lực lượng QLTT TP. Đà Nẵng xác định cần có bước chuyển mình mạnh mẽ về công nghệ. ‘Chúng tôi đang xây dựng ứng dụng AI để phân biệt hàng thật – hàng giả. Việc ứng dụng công nghệ số sẽ giúp phát hiện, xử lý nhanh chóng và hiệu quả hơn các hành vi vi phạm’, ông Sơn thông tin. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào công tác quản lý thị trường.

Song song với kiểm tra, xử phạt, các địa phương cũng chú trọng đến công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức. Tại Đà Nẵng, lực lượng QLTT phát hành tờ rơi khuyến cáo, vận động các cơ sở kinh doanh ký cam kết, tổ chức gian hàng phân biệt hàng thật – giả tại hội chợ. Qua đó, người tiêu dùng cũng được nâng cao nhận thức về hàng giả, hàng nhái, giúp họ có thể phân biệt và lựa chọn hàng hóa chất lượng.

Về phía tỉnh Khánh Hòa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Long Biên cho biết thời gian qua, địa phương đã chủ động xây dựng các chương trình, kế hoạch trọng tâm về công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này. Điều này cho thấy sự quyết tâm của chính quyền tỉnh Khánh Hòa trong việc bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp chân chính.

Có thể thấy, trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, các địa phương đang tích cực triển khai nhiều biện pháp đồng bộ. Bên cạnh việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, công tác tuyên truyền và nâng cao nhận thức cũng được chú trọng. Từ đó, người tiêu dùng cũng được nâng cao nhận thức về hàng giả, hàng nhái, giúp họ có thể phân biệt và lựa chọn hàng hóa chất lượng.

Một số chuyên gia cho rằng, để nâng cao hiệu quả trong công tác phòng, chống hàng giả, hàng nhái, các cơ quan chức năng cần tiếp tục tăng cường hợp tác quốc tế, trao đổi thông tin và kinh nghiệm với các nước trong khu vực và trên thế giới. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền các cấp để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp chân chính.

Hiện nay, hàng giả, hàng nhái vẫn đang là một vấn đề nhức nhối tại nhiều địa phương. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của các cơ quan chức năng, sự vào cuộc mạnh mẽ của chính quyền các cấp, cùng với sự hỗ trợ của công nghệ, hy vọng rằng tình trạng này sẽ được đẩy lùi, đem lại môi trường kinh doanh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng.

Việc xử lý hàng giả, hàng nhái không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng mà còn góp phần tạo môi trường kinh doanh công bằng cho các doanh nghiệp. Do đó, các địa phương cần tiếp tục tăng cường các biện pháp quản lý, thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Một số biện pháp có thể được áp dụng như tăng cường hợp tác với các nước, tổ chức quốc tế để nâng cao năng lực quản lý và xử lý hàng giả, hàng nhái; áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và xử lý hàng giả, hàng nhái; tăng cường vai trò của người dân trong việc tố giác và cung cấp thông tin về hàng giả, hàng nhái…

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái đang tràn lan trên thị trường, việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã trở thành một công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, giữ uy tín cho doanh nghiệp và tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước. Một giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề này là sớm xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Công nghệ đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Hiện nay, nhiều người tiêu dùng đã quen với việc sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR trên sản phẩm để đọc thông tin về sản phẩm, như hạn sử dụng, nơi sản xuất, kiểm định, và thậm chí thông tin về đóng gói và vận chuyển. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng yên tâm về chất lượng sản phẩm mà còn giúp doanh nghiệp tăng cường uy tín và niềm tin với khách hàng.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai rộng rãi hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tại một số cửa hàng tiện lợi và siêu thị, không phải tất cả các sản phẩm đều có mã QR để truy xuất nguồn gốc. Điều này cho thấy cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ các doanh nghiệp và cơ quan chức năng để triển khai rộng rãi hệ thống này. Sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng là rất cần thiết để đảm bảo việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm được thực hiện một cách thống nhất và hiệu quả.

Các doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc số để cung cấp thông tin về sản phẩm của mình. Mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một dạng mã vạch hai chiều, giúp người dùng kiểm tra thông tin về sản phẩm một cách tiện lợi. Nhiều doanh nghiệp đã thấy được lợi ích của việc áp dụng hệ thống này, không chỉ giúp tăng cường uy tín cho doanh nghiệp mà còn giúp ngăn chặn hàng giả, hàng nhái. Việc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc số cũng giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định của pháp luật và tăng cường trách nhiệm với người tiêu dùng.

Tuy nhiên, để hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng. Việc tạo mã QR phải được cơ quan chức năng kiểm soát và kiểm tra định kỳ để tránh tình trạng làm giả, làm lại mã QR. Các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc sử dụng mã QR và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 6 tháng và tổng kết đợt cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, lực lượng công an đã tập trung triệt phá các đường dây sản xuất, buôn bán thực phẩm giả quy mô lớn. Để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, cần có sự đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia. Việc nâng cấp hạ tầng công nghệ sẽ giúp tăng cường hiệu quả của hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm và hỗ trợ công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Bộ Công an đang phối hợp với Bộ Công Thương và VNPT xây dựng hệ thống dữ liệu về xuất xứ hàng hóa. Khi hệ thống này đi vào hoạt động, sẽ giúp người dân truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần ngăn chặn gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhập lậu. Hệ thống dữ liệu về xuất xứ hàng hóa sẽ giúp người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra thông tin về sản phẩm và yên tâm khi mua sắm.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã chỉ đạo các đơn vị thành viên Ban Chỉ đạo 389 TP Hà Nội tăng cường chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái. Ông cũng nhấn mạnh rằng TP Hà Nội không có ngoại lệ, không có vùng cấm trong hoạt động chống buôn lậu. Việc tăng cường chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái là rất cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và giữ uy tín cho doanh nghiệp.