Bộ Xây dựng vừa công bố báo cáo thị trường bất động sản quý 2-2025, đề xuất hàng loạt giải pháp nhằm ổn định và phát triển thị trường bất động sản, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, tháo gỡ vướng mắc cho các dự án bất động sản tồn đọng và chấn chỉnh hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất.

Cụ thể, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu và đề xuất ban hành chính sách thuế đối với nhà ở và bất động sản không sử dụng. Một số giải pháp thuế cụ thể được đề xuất bao gồm thu thuế phần chênh lệch giá giữa giá tính tiền sử dụng đất và giá bán sản phẩm bất động sản của các dự án; thu thuế phần chênh lệch giữa các lần giao dịch để tránh đầu cơ và thổi giá bất động sản. Những giải pháp này nhằm ngăn chặn tình trạng đầu cơ và ổn định thị trường bất động sản.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị Bộ Tài chính tiến hành rà soát và phân loại các khó khăn, vướng mắc liên quan đến các dự án bất động sản để tổng hợp và báo cáo Ban chỉ đạo của Thủ tướng. Mục tiêu là giải quyết các vấn đề khó khăn và vướng mắc của các dự án tồn đọng, trong đó có các dự án bất động sản đang gặp khó khăn.

Song song với các đề nghị trên, Bộ Xây dựng sẽ tiến hành nghiên cứu và rà soát các quy định của pháp luật về quy hoạch, xây dựng, đất đai, nhà ở và kinh doanh bất động sản. Qua đó, Bộ Xây dựng sẽ đề xuất sửa đổi các quy định không còn phù hợp với thực tiễn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sự phát triển của thị trường bất động sản. Việc này cũng hướng đến mục tiêu đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và cắt giảm các thủ tục hành chính không cần thiết.

Về phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng sẽ tăng cường kiểm tra và giám sát các địa phương trong công tác quy hoạch và tạo quỹ đất để phát triển các dự án nhà ở, đặc biệt là dự án nhà ở xã hội tại các khu vực đô thị và khu công nghiệp. Bộ Xây dựng cũng sẽ nghiên cứu và xây dựng nghị định của Chính phủ quy định chi tiết về thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, nhằm cung cấp thêm nguồn lực cho phát triển nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục hoàn thiện đề án thí điểm mô hình trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý. Bộ cũng sẽ báo cáo Chính phủ trình cấp có thẩm quyền xem xét và quyết định về đề án này. Ngoài ra, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện hệ thống thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản, bảo đảm cơ sở dữ liệu sạch, hiệu quả và kết nối với các dữ liệu về dân cư.

Về vấn đề định giá đất, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát các quy định Luật Đất đai để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng và trình cấp có thẩm quyền sửa đổi. Mục tiêu là đáp ứng yêu cầu thực tiễn và giải quyết các vướng mắc trong định giá tính tiền sử dụng đất. Đồng thời, cần chấn chỉnh hiện tượng thao túng, thổi giá và nhũng loạn trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất.

Cuối cùng, Bộ Xây dựng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo và phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra hoạt động xác định giá đất, ban hành bảng giá đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng và đấu giá quyền sử dụng đất.

Bộ Tài chính đang đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân với mục tiêu áp thuế 20% trên phần lãi thu được từ việc chuyển nhượng bất động sản. Theo đề xuất này, nếu người nộp thuế không thể xác định được giá mua và các chi phí liên quan, thuế sẽ được tính dựa trên giá bán và thời gian sở hữu, với mức thuế dao động từ 2-10%. Đề xuất này nhắm tới việc tạo ra sự công bằng và hạn chế tình trạng đầu cơ, lướt sóng trên thị trường bất động sản.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến từ các nhà đầu tư và chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản cho rằng mức thuế đề xuất, đặc biệt là 10% trong hai năm đầu, có thể quá cao và có thể dẫn đến thị trường thứ cấp bị đình trệ, giao dịch giảm mạnh. Anh Nguyễn Thành Luân, một nhà đầu tư tại TP HCM, chia sẻ rằng nếu phải trả thêm 100 triệu đồng tiền thuế, gần bằng tiền lãi ngân hàng trong một năm, sẽ là một gánh nặng lớn đối với anh.

Ông Nguyễn Quốc Kiên, một nhà đầu tư khác, lo ngại rằng nếu áp dụng phương án tính thuế mới, ông có thể phải đóng 400 triệu đồng tiền thuế khi bán một lô đất trị giá 4 tỷ đồng sau chưa đầy 2 năm sở hữu. Ông cho rằng mức thuế này có thể gây thiệt cho những người thực sự cần bán tài sản. Chị Trần Minh Hạnh, nhà đầu tư căn hộ cao cấp ở khu Nam TP HCM, cũng bày tỏ lo ngại rằng nếu phải đóng thuế trên phần chênh lệch, gần như cô sẽ ‘bán huề vốn’.

Giới chuyên gia cũng chỉ ra rằng việc xác định giá vốn và chi phí liên quan đến giao dịch bất động sản có thể đặt ra nhiều vướng mắc trong thực thi. Ông Đinh Minh Tuấn, Giám đốc khu vực miền Nam của Batdongsan, nhận định rằng việc tính thuế dựa trên phần lãi sẽ hợp lý hơn, nhưng rất khó xác định chính xác phần lãi thực.

Lịch sử và kinh nghiệm cho thấy rằng chính sách thuế cần được thiết kế một cách minh bạch và dễ áp dụng, giúp tạo ra sự công bằng cũng như không tạo gánh nặng quá lớn. Vì thế Luật sư Trần Thị Mỹ Linh cũng cho rằng về nguyên tắc, thuế suất lũy tiến là hợp lý, đặc biệt là phải thiết kế chính sách một cách minh bách và có lộ trình phù hợp . Điều tra.

Từ góc nhìn của doanh nghiệp, đại diện một sàn giao dịch lớn tại TP HCM cho biết 2 năm trở lại đây, lượng nhà đầu tư cá nhân chiếm khoảng 70% giao dịch thứ cấp. Nếu đánh thuế cao với nhóm này, khả năng thị trường sụt thanh khoản là rất lớn.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cũng nhấn mạnh việc đánh giá tổng thể các chính sách liên quan bất động sản cần thiết là điều cần làm nhưng điều quan trọng là phải tính toán kĩ các quy định đảm bảo ổn định và kệch hứng kiến trong thị trường.

Việc điều chỉnh thuế chuyển nhượng bất động sản là cần thiết để đảm bảo công bằng và tăng nguồn thu ngân sách. Tuy nhiên, để không gây sốc cho thị trường và tạo ra gánh nặng quá lớn cho người dân, cần thiết kế cơ chế triển khai minh bạch, hợp lý và có lộ trình phù hợp. Thị trường bất động sản Việt Nam có tiềm năng phát triển lớn và ổn định, nhưng cũng có hàng nhiều khó khăn vẫn đang ngày đêm tiềm tàng chờ xử lí.

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản. Việc này nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong việc tính thuế, đồng thời tăng cường quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Theo dự thảo, phương pháp đầu tiên được áp dụng khi người bán có thể xác định rõ giá mua và các chi phí liên quan đến bất động sản chuyển nhượng. Trong trường hợp này, cơ quan thuế sẽ áp dụng thuế suất 20% trên phần thu nhập chịu thuế, được xác định bằng giá bán trừ đi giá mua và các khoản chi phí hợp lý liên quan.

Phương pháp thứ hai được áp dụng khi không xác định được giá mua và các khoản chi phí liên quan. Lúc này, thuế TNCN sẽ được tính trực tiếp trên giá chuyển nhượng, dựa trên biểu thuế suất lũy tiến theo thời gian nắm giữ tài sản. Ví dụ, nếu bất động sản được chuyển nhượng sau thời gian nắm giữ dưới 2 năm, mức thuế suất đề xuất là 10%. Nếu thời gian nắm giữ từ 2 năm đến dưới 5 năm, mức thuế là 6%. Trường hợp nắm giữ từ 5 năm đến dưới 10 năm, mức thuế áp dụng là 4%.

Đặc biệt, đối với các trường hợp bất động sản có nguồn gốc từ thừa kế, thời gian nắm giữ sẽ không được tính để áp dụng biểu thuế lũy tiến. Khi cá nhân nhận thừa kế và thực hiện chuyển nhượng tài sản, thuế TNCN vẫn được tính theo thuế suất 2%, tương tự quy định hiện hành.

Thời gian nắm giữ được xác định kể từ thời điểm cá nhân có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với bất động sản cho đến lúc chuyển nhượng. Điểm mốc được tính từ thời điểm luật thuế mới có hiệu lực thi hành.

Cơ quan soạn thảo cho rằng, việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản dựa trên thu nhập thực tế phản ánh đúng bản chất kinh tế của giao dịch. Điều này cũng tương đương với cách đánh thuế thu nhập doanh nghiệp hiện nay.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả phương pháp này, cần có hệ thống dữ liệu đầy đủ về lịch sử giao dịch bất động sản nhằm xác định chính xác giá vốn, kèm theo các điều kiện về hóa đơn, chứng từ chứng minh chi phí được khấu trừ. Đồng thời, việc thực hiện phải đồng bộ với chính sách liên quan đến đất đai, nhà ở và dựa trên nền tảng công nghệ thông tin đủ mạnh trong việc quản lý đăng ký và chuyển nhượng bất động sản.