Trong bối cảnh toàn cầu đang ưu tiên các giá trị bền vững, xu hướng xanh hóa không chỉ là một điều kiện cần thiết mà còn là yếu tố giúp duy trì và nâng cao năng lực cạnh tranh. Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) Vĩnh Long đã tổ chức hội thảo ‘Tiếp cận tiêu chuẩn, xanh hóa ngành chủ lực’ để khẳng định rằng chuyển đổi xanh là một bước tiến tất yếu để có thể tham gia sâu rộng vào thị trường và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trần Văn Đức, Chủ tịch Hiệp hội DN Bến Tre, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Benico, cho biết rằng Bến Tre có ngành dừa phát triển mạnh và Việt Nam là một trong năm nước có diện tích trồng dừa lớn nhất thế giới, với sản lượng đứng thứ năm. Tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành dừa đạt trên 1,1 tỷ USD vào năm 2024. Tỉnh Vĩnh Long có diện tích trồng dừa gần 117,3 ngàn hecta, chiếm gần 60% diện tích trồng dừa ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) và sản lượng chiếm 58%. Hiện nay, tiêu chuẩn ESG (môi trường, xã hội và quản trị) và xu hướng thị trường ngành dừa đang đặt ra nhiều thách thức nhưng cũng mang lại nhiều lợi ích.

Ông Đức cho biết rằng ESG không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà đang trở thành điều kiện tiên quyết để sản phẩm dừa tiếp cận các thị trường xuất khẩu khắt khe như EU, Mỹ, Nhật, Hàn Quốc… Ngoài ra, việc triển khai ESG giúp doanh nghiệp nhận diện, đo lường và quản trị hiệu quả các rủi ro như biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng, thay đổi chính sách xuất nhập khẩu hoặc giải quyết tranh chấp hiệu quả. Đây có thể xem là nền tảng để ngành dừa phát triển bền vững theo hướng sinh thái, công bằng và hiệu quả lâu dài.

Được thành lập vào tháng 6/2025, HTX Nông nghiệp bền vững Lạc Địa đã xác định mục tiêu chiến lược là cung cấp tín chỉ carbon, hướng tới mục tiêu Net-Zero của Việt Nam vào năm 2050, bằng cách áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn cho cây dừa bản địa, tạo ra đa giá trị, thích nghi với biến đổi khí hậu và giảm phát thải. Ông Trần Anh Thuy, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Bến Tre, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty CP Phú Lễ, cho biết rằng HTX hiện có 56 thành viên, trong đó có 3 công ty và 53 cá nhân tự nguyện tham gia góp vốn sản xuất kinh doanh.

Nhờ đó, ba yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường được phát triển hài hòa, kiến tạo nên một cộng đồng sống lành mạnh và phát triển bền vững. Ông Thuy chia sẻ rằng vùng dừa được hình thành mang lại cơ hội du lịch bền vững như là tour du lịch học tập về ESG, du lịch sinh thái cộng đồng, mang lại cơ hội tạo sinh kế xanh cho người dân địa phương.

Ông Nguyễn Tường Nam, Chủ tịch Hiệp hội DN Vĩnh Long, cho biết rằng hiệp hội luôn đẩy mạnh chuyển đổi xanh trong các doanh nghiệp. Trong đó, tổ chức tập huấn, hội thảo; hợp tác với chuyên gia, nhà tư vấn, nhà đầu tư và giới thiệu doanh nghiệp xanh tiêu biểu, kiến nghị chính sách chuyển đổi xanh.

Hiện nay, Hiệp hội DN tỉnh tăng cường liên kết doanh nghiệp, phát triển doanh nghiệp xanh; Câu lạc bộ DN dẫn đầu, Thương hiệu tiêu biểu tỉnh Vĩnh Long, thúc đẩy liên kết doanh nghiệp; tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành lúa gạo; xanh hóa ngành gốm… Ông Nam cho rằng sản xuất xanh sẽ góp phần giúp doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn mới, đổi mới công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất theo hướng thân thiện môi trường, đáp ứng các hàng rào kỹ thuật và gia nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Đồng thời, giúp doanh nghiệp chủ động thay đổi tư duy, từng bước nâng cao năng lực quản trị, đổi mới mô hình sản xuất-kinh doanh, vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng tầm thương hiệu quốc gia, vì một nền kinh tế phát triển bền vững.

Có thể nói, tiếp cận tiêu chuẩn xanh hóa ngành hàng chủ lực là một chủ đề mang ý nghĩa thời sự, thiết thực và chiến lược trong bối cảnh kinh tế xanh và tăng trưởng bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu toàn cầu.

Hiện ba tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre và Trà Vinh đã hợp nhất thành tỉnh Vĩnh Long mới sẽ mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc ngành hàng, liên kết vùng và đặc biệt là xanh hóa ngành hàng chủ lực, xanh hóa toàn diện quá trình sản xuất-tiêu dùng để sử dụng hiệu quả tài nguyên và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo Sở Công Thương, thời gian qua, tỉnh đã tập trung nguồn lực, ưu tiên hỗ trợ các ngành hàng như dừa, gốm, năng lượng tái tạo… hướng đến giảm phát thải, nâng cao giá trị gia tăng và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tiễn, phần lớn các cơ sở sản xuất vẫn còn quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, chưa đạt tiêu chuẩn quốc tế, khó tiếp cận các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng khắt khe về ESG, carbon thấp, truy xuất nguồn gốc…

Ông Trần Quốc Tuấn, Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, cho biết rằng xác định chuyển đổi xanh không phải là lựa chọn, mà là con đường tất yếu. Ngành công thương sẽ triển khai một số định hướng để phát triển trong lĩnh vực kinh tế xanh.

Bằng nhiều giải pháp, chúng tôi cố gắng kết nối doanh nghiệp với hệ thống tiêu chuẩn ESG, thương mại xanh, chuyển đổi số. Chúng tôi xác định rằng, nếu không đi cùng doanh nghiệp thì doanh nghiệp sẽ tốn nhiều thời gian mới có thể về đích.

Trong thời đại hiện nay, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) vào hoạt động sản xuất và kinh doanh đang trở thành xu hướng toàn cầu. Các doanh nghiệp trên khắp thế giới đang tận dụng AI và Big Data để tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tại Việt Nam, nhiều công ty công nghệ đã phát triển thành công các giải pháp AI đa ngành. Tuy nhiên, việc ứng dụng AI và Big Data vào các doanh nghiệp truyền thống và doanh nghiệp nhỏ, vừa vẫn còn nhiều hạn chế.

Các khó khăn thường gặp mà các doanh nghiệp gặp phải bao gồm thiếu lộ trình triển khai phù hợp, thiếu dữ liệu về yêu cầu thị trường và năng lực triển khai từ nội bộ. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ các chuyên gia và tổ chức nghiên cứu để giúp các doanh nghiệp vượt qua những thách thức này. Bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết Việt Nam đang có cơ hội lớn để kết hợp AI và Big Data trong chiến lược phát triển kinh tế số. Tuy nhiên, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa doanh nghiệp, Nhà nước và các tổ chức nghiên cứu để hiện thực hóa tiềm năng này.

Theo ông Trần Phúc Hồng, Giám đốc điều hành TMA Innovation, kết hợp chuyển đổi số và AI không chỉ là giải pháp công nghệ mà là chuyển đổi cách thức vận hành doanh nghiệp dựa trên dữ liệu nhằm đạt mục tiêu kinh doanh. Việc ứng dụng AI hiệu quả trong doanh nghiệp phải bắt đầu bằng dữ liệu và chất lượng dữ liệu chuyên ngành cần được chuẩn hóa, xây dựng và làm giàu theo thời gian. Điều này đòi hỏi sự đầu tư và cam kết từ các doanh nghiệp để xây dựng nền tảng dữ liệu vững chắc.

Các chuyên gia dự báo rằng AI sẽ giúp tăng năng suất sản xuất lên 40% vào năm 2035. AI không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình và giảm chi phí mà còn giúp giảm lãng phí, nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng doanh thu. Ngoài ra, AI còn giúp doanh nghiệp dự đoán xu hướng thị trường và điều chỉnh chiến lược kinh doanh để tối đa hóa lợi thế. Điều này cho thấy tiềm năng to lớn của AI trong việc giúp các doanh nghiệp phát triển bền vững.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp ứng dụng AI và Big Data hiệu quả, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh đã ký kết hợp tác với các đối tác để đào tạo cho doanh nghiệp. Các nội dung hợp tác hướng đến việc nâng cao năng lực quản lý, vận hành và triển khai các hoạt động sản xuất, kinh doanh theo hướng xanh, bền vững, số hóa. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp có thể tận dụng AI và Big Data một cách hiệu quả và bền vững.

Ông Phan Phương Tùng, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ và Tư vấn chuyển đổi số Thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng năm 2025 là năm bản lề để triển khai hàng loạt chính sách trọng điểm về công nghệ, dữ liệu và đầu tư công nghệ cao. Các chính sách này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong lĩnh vực AI. Điều này cho thấy sự quan tâm và hỗ trợ từ phía chính phủ đối với việc ứng dụng AI và Big Data trong các doanh nghiệp.

Tổng kết lại, việc áp dụng AI và Big Data trong hoạt động sản xuất và kinh doanh đang trở thành xu hướng toàn cầu. Tại Việt Nam, nhiều công ty công nghệ đã phát triển thành công các giải pháp AI đa ngành. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế trong việc ứng dụng AI và Big Data vào các doanh nghiệp truyền thống và doanh nghiệp nhỏ, vừa. Với sự hỗ trợ từ các chuyên gia, tổ chức nghiên cứu và chính phủ, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng AI và Big Data để tối ưu hóa quy trình, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Logistics xanh đang trở thành chiến lược sống còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh thị trường kinh tế toàn cầu biến động và cạnh tranh gay gắt. Tuy nhiên, việc triển khai logistics xanh vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Chuyển đổi xanh trong hoạt động logistics không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu tất yếu, quyết định sức cạnh tranh và thậm chí là yếu tố sống còn của doanh nghiệp trong quá trình hội nhập toàn cầu. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam hiện đứng thứ 43 trong bảng xếp hạng Chỉ số hiệu quả logistics toàn cầu. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai vẫn còn cách khá xa chính sách.

Các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp nhiều rào cản trong việc triển khai logistics xanh, bao gồm chi phí cao, thiếu thông tin và chính sách hỗ trợ. Để thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và tối ưu hóa quy trình vận hành, các doanh nghiệp cần có sự hỗ trợ thiết thực từ các cơ quan quản lý nhà nước.

Hệ thống pháp lý chưa đầy đủ và thiếu tính liên kết để hỗ trợ logistics xanh. Dù Chính phủ đã có Chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, hay Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi có đề cập đến hạ tầng hỗ trợ phương tiện xanh, nhưng việc triển khai còn chậm và thiếu liên kết.

Chuyển đổi xanh đòi hỏi chi phí đầu tư không nhỏ và các doanh nghiệp cũng gặp thách thức khi lựa chọn công nghệ cũng như thiếu đội ngũ chuyên gia am hiểu và đủ năng lực thực hiện. Hơn nữa, nhận thức, thói quen và hạ tầng hiện tại vẫn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển phương tiện vận chuyển xanh.

Nền kinh tế toàn cầu đang biến động mạnh mẽ kéo theo xu hướng tái cấu trúc và dịch chuyển chuỗi cung ứng. Lĩnh vực logistics cũng theo đó chịu áp lực chuyển đổi sâu rộng chưa từng có, buộc doanh nghiệp phải thích ứng kịp thời để tồn tại giữa biến động.

Bên cạnh đó, Chính phủ các nước và các tổ chức quốc tế đã đưa ra những mục tiêu giảm phát thải chặt chẽ, như: Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, các sáng kiến từ Gói Fit for 55 của Liên minh châu Âu (EU) đến lộ trình giảm carbon của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO)… buộc doanh nghiệp logistics phải xanh hóa quy trình và hướng tới mục tiêu Net Zero…

Để triển khai logistics xanh, các doanh nghiệp cần chủ động chuyển đổi để tồn tại. Quá trình xanh hóa logistics tại Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức, nhất là khi các doanh nghiệp muốn tiếp cận sâu hơn vào thị trường EU.

Các doanh nghiệp châu Âu đã chủ động triển khai nhiều giải pháp cụ thể tại Việt Nam như sử dụng năng lượng mặt trời tại kho vận, văn phòng; triển khai đội xe giao nhận xanh; tích hợp công cụ số để tối ưu lộ trình, tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải… Đây là chiến lược dài hạn giúp tối ưu vận hành và nâng cao hiệu quả kinh tế.

Tuy nhiên, các hạn chế như hạ tầng logistics tại Việt Nam chưa đồng bộ, một số chính sách, quy định thiếu nhất quán… khiến doanh nghiệp gặp nhiều vướng mắc khi áp dụng vào thực tế.

Phát triển xanh là quá trình không thể thuê ngoài mà cần sự chung tay giữa doanh nghiệp, Chính phủ và các bên liên quan. Với việc cải thiện nhận thức, nguồn lực tài chính, kỹ năng và kinh nghiệm cùng sự đồng bộ chính sách và thống nhất quan điểm, Việt Nam hoàn toàn có thể tiến rất nhanh.

Điều cốt lõi là thúc đẩy mô hình logistics tích hợp đa phương thức. Cùng với đó, xây dựng hành lang chính sách và tài chính bền vững để hỗ trợ doanh nghiệp thực thi chuyển đổi một cách thực chất.

Một số doanh nghiệp đang triển khai mô hình mới tại Việt Nam, tích hợp nhà ga hàng hóa hàng không, kho ngoại quan, kho thường và các giải pháp giao thông kết nối xuyên biên giới. Đây là mô hình chưa phổ biến trong khu vực nhưng có tiềm năng tạo ra lợi thế cho Việt Nam trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Tuy nhiên, chuyển đổi xanh của doanh nghiệp chỉ thực sự hiệu quả khi có sự đồng hành từ chính sách và tài chính. Do đó cần khuyến khích tài chính xanh và các cơ chế kết hợp công – tư, từ các tổ chức tài chính quốc tế như IFC, WB và hệ thống ngân hàng trong nước.