Cục Di sản Văn hóa thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa có yêu cầu khẩn trương đối với các địa phương nhằm tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích trên toàn quốc.

Tình trạng mất cắp hiện vật, bao gồm cả những hiện vật và cổ vật có giá trị cao, đã trở thành một vấn đề đáng báo động tại một số bảo tàng và di tích. Điều này đã liên tục được các cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo và gần đây, Cục Di sản Văn hóa đã phải có động thái cụ thể bằng cách gửi công văn đến các địa phương. Công văn yêu cầu các địa phương rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật, cũng như tăng cường khả năng ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường.

Những rủi ro tiềm ẩn từ thiên tai và biến đổi khí hậu đang ngày càng gia tăng, và điều này không chỉ ảnh hưởng đến di sản văn hóa mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc giữ gìn và bảo vệ các di tích, bảo tàng và hiện vật có giá trị. Trước tình hình này, Cục Di sản Văn hóa đã đề nghị các địa phương thực hiện một số biện pháp cấp bách.

Cụ thể, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu các địa phương tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp. Đồng thời, kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày tại bảo tàng và di tích, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Đối với các địa phương có cơn bão số 3 đi qua, việc khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn là vô cùng quan trọng. Các biện pháp như gia cố, gia cường và xử lý các khu vực có nguy cơ sạt lở, các thiết bị kỹ thuật bị hư hỏng, có khả năng gây cháy, nổ… cần được triển khai để bảo đảm an toàn cho công trình di tích, bảo tàng, hiện vật và người sử dụng.

Bên cạnh đó, việc đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,… cũng cần được thực hiện. Mục đích là để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn, đảm bảo cho các di sản văn hóa được bảo vệ toàn diện.

Về phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa nhấn mạnh việc tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan. Đồng thời, phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro có thể xảy ra.

Trước những yêu cầu này, các địa phương cần có hành động cụ thể và khẩn trương để bảo vệ di sản văn hóa và đảm bảo an toàn cho các bảo tàng và di tích. Điều này không chỉ đòi hỏi sự vào cuộc của các cơ quan quản lý mà còn cần sự tham gia tích cực của cộng đồng.

Một số địa phương tại Việt Nam đã triển khai các biện pháp bảo vệ di tích, bảo tàng và đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, để ngăn chặn tình trạng mất cắp hiện vật và đảm bảo an toàn cho di sản văn hóa, các địa phương cần tiếp tục tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng ngừa.

Việc thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành một vấn đề xã hội nóng hổi, thu hút sự quan tâm của nhiều người. Một bộ phận dân cư ủng hộ việc thu phí, cho rằng đây là một giải pháp cần thiết để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử. Ngược lại, một số người khác lại phản đối, quan niệm rằng di tích lịch sử là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể bị thương mại hóa.

Lấy ví dụ như Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, đây là một địa điểm lịch sử quan trọng, cách Hà Tĩnh 5km, hàng năm đón tiếp hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương và tri ân các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh tại đây. Tuy nhiên, việc vận hành và quản lý khu di tích này đang gặp nhiều khó khăn do thiếu thốn nguồn lực tài chính. Việc thu phí tham quan không chỉ giúp tăng thu ngân sách nhỏ mà còn đóng vai trò quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di tích.

Trên thế giới, việc thu phí tham quan di tích là một thực tiễn phổ biến, được xem là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Nhưng ở Việt Nam, mỗi khi nhắc đến việc thu phí, dư luận thường tỏ ra không đồng tình. Do đó, để việc thu phí được chấp nhận và triển khai một cách hợp lý, cần đảm bảo một số nguyên tắc quan trọng.

Trước hết, mục đích thu phí cần phải minh bạch, rõ ràng, công khai. Công chúng cần biết chính xác số tiền thu được sẽ được sử dụng vào những việc gì. Bên cạnh đó, chính sách miễn hoặc giảm phí cần được áp dụng một cách linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên và cư dân địa phương.

Cuối cùng, cần có một cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để việc thu phí không trở thành rào cản ngăn cản mọi người tiếp cận với di sản văn hóa và lịch sử. Thay vào đó, tấm vé tham quan cần được xem như một cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho thế hệ mai sau.

Chỉ khi đạt được sự cân bằng giữa bảo tồn và phát huy giá trị di tích, giữa thu phí và quyền tiếp cận của công chúng, chúng ta mới có thể xây dựng một nền văn hóa bền vững và phát triển. Từ đó, giúp mọi người có thể tiếp cận, trân trọng và kế thừa giá trị của các di tích lịch sử một cách tốt nhất.

Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội vừa đề nghị tạm dừng các hoạt động vui chơi, giải trí, du lịch trong thời gian có bão số 3 để đảm bảo an toàn cho người dân. Việc này được thực hiện sau khi có cảnh báo lũ và để phòng chống thiên tai tại các di tích lịch sử – văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn thành phố.

Ngày 21/7, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã có văn bản gửi UBND các xã, các đơn vị quản lý di tích, danh thắng tại Hà Nội về việc phòng chống thiên tai tại các di tích. Văn bản yêu cầu tạm dừng các hoạt động vui chơi, giải trí, du lịch trong thời gian có cảnh báo lũ. Trước đó, một số nghệ sĩ và đơn vị cũng thông báo tạm dừng lịch diễn, dời ngày ra mắt sản phẩm và bày tỏ xót xa trước vụ lật tàu thương tâm tại Hạ Long.

Ca sĩ Văn Mai Hương thông báo tạm hoãn sự kiện họp báo giới thiệu và lịch phát hành MV Ướt lòng. Cô cáo lỗi cùng đối tác, truyền thông, khán giả và cho biết sản phẩm sẽ ra mắt vào thời điểm phù hợp hơn. Nhiều nghệ sĩ Việt bày tỏ sự tiếc thương dành cho những nạn nhân xấu số, cũng như hy vọng có phép màu dành cho những người đang mất tích sau vụ lật tàu thương tâm ở Hạ Long.

Đạo diễn, MC Trấn Thành viết: ‘Thật sự xót xa khi xem tin tức. Xin chia sẻ cảm xúc và sự mất mát cùng với người thân của những nạn nhân trong vụ đắm tàu ở Hạ Long’. Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội cũng yêu cầu các địa phương, đơn vị thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch và thành phố về công tác ứng phó bão số 3.

Sở cũng đề nghị địa phương, đơn vị cần kiểm tra, rà soát hệ thống cấp điện trong di tích; chủ động triển khai phương án bảo vệ các di tích lịch sử – văn hoá trên địa bàn quản lý. Bên cạnh đó, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội yêu cầu các địa phương chỉ đạo cơ quan chức năng tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống thiên tai, tránh xảy ra sự cố tại các di tích nhằm hạn chế tối đa thiệt hại do bão lũ gây ra.

Sở cũng yêu cầu lập sơ đồ vị trí, danh mục thống kê các di vật, hiện vật bị hư hại sau khi sự cố xảy ra, làm cơ sở đối chiếu, phục hồi, khắc phục hậu quả và xác định rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan (nếu có). Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng lưu ý đối với các di tích đã xuống cấp, đặc biệt là các di tích xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sụp đổ, nằm gần sông, hồ cần có biện pháp phòng chống thiên tai, ngập lụt.

Đối với các di tích đang hạ giải hoặc đang trong quá trình thi công, cần có biện pháp bảo vệ hiệu quả để tránh thiệt hại do bão lũ gây ra, bảo đảm an toàn trong suốt thời gian tu bổ, tôn tạo di tích. Với các di tích ven sông, cần chủ động theo dõi sát diễn biến lũ qua các phương tiện thông tin đại chúng và thông báo từ chính quyền địa phương, bộ, ngành liên quan để kịp thời có biện pháp bảo đảm an toàn về người và tài sản.

Các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan triển khai các phương án ứng phó lũ; chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, vật tư để di dời hiện vật, đồ thờ tự, tài liệu quan trọng đến nơi an toàn; tổ chức khắc phục hậu quả theo hướng dẫn của các cấp có thẩm quyền. Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội cũng yêu cầu các địa phương, đơn vị thực hiện các biện pháp đảm bảo vệ sinh môi trường như: duy trì quét dọn vệ sinh thường xuyên tại di tích; bố trí điểm thu gom, vận chuyển rác thải đúng quy định; đảm bảo cảnh quan di tích xanh, sạch, đẹp.

Đồng thời, các địa phương cần tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn, nhằm ổn định tình hình liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng tại di tích. Sở cũng đề nghị các đơn vị kiểm tra, hướng dẫn, tuyên truyền các tổ chức, cá nhân, Tiểu ban Quản lý di tích thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy, phòng chống thiên tai, và việc tu bổ, phục hồi di tích đúng quy định của Luật Di sản văn hóa và các quy định pháp luật hiện hành.