biến đổi khí hậu – Kinhtethegioi.com

Sóng nhiệt gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng nào đến sức khỏe con người?

Linh — Sun, 21 Sep 2025 05:00:17 +0000

Biến đổi khí hậu và sóng nhiệt đang trở thành những thách thức đáng kể đối với khả năng chịu đựng của con người. Mới đây, cư dân Hà Nội và các tỉnh thành khác ở đồng bằng Bắc Bộ đã trải qua một đợt sóng nhiệt nghiêm trọng vào đầu hè năm 2025, với nhiệt độ lên đến trên 40 độ C và độ ẩm từ 40-45%. Cảnh tượng đường phố vắng vẻ, người giao hàng, bán hàng rong, bảo vệ… tìm kiếm bóng cây ven đường để tạm nghỉ là một hình ảnh đáng nhớ. Những giọt mồ hôi chưa kịp rơi đã bốc hơi trên chiếc áo chống nắng khô giòn.

Xe ôm công nghệ và người giao hàng trong nắng nóng. Ảnh: Laodong.com.vn

Sóng nhiệt không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Theo Giáo sư Phan Văn Tân, một chuyên gia hàng đầu về khí tượng và khí hậu của Việt Nam, sóng nhiệt là một hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu. Nếu xem xét lại trong vòng năm thập kỷ qua, số ngày nắng nóng trong mùa hè đã tăng lên đáng kể ở hầu hết các vùng trên cả nước.

Mùa gặt ở ĐBSCL. Ảnh: Shutterstock

Đặc biệt, sóng nhiệt không chỉ là một hiện tượng thời tiết cực đoan đơn lẻ mà còn gắn liền với hạn hán, tạo thành một cặp hiện tượng thiên tai phức hợp. Sự kết hợp này đã khuếch đại mức độ nghiêm trọng của sóng nhiệt. Tác động của sóng nhiệt lên sức khỏe con người cũng vô cùng đáng lo ngại. Sóng nhiệt và tiếp xúc với nhiệt gần như là một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại nhất trên toàn cầu trong thế kỷ 21.

Những người bán hàng rong cũng thuộc nhóm dễ bị tổn thương vì sóng nhiệt. Ảnh: Shutterstock

TS. Trần Nữ Quý Linh, một nhà khoa học nghiên cứu về ảnh hưởng của sóng nhiệt và các hiện tượng thời tiết cực đoan lên sức khỏe con người, cho rằng sóng nhiệt có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ đau đầu, chóng mặt, mất nước đến tử vong. Nhóm người dễ bị tổn thương nhất bao gồm trẻ em, người già, những người có bệnh mãn tính hoặc công nhân, nông dân lao động ngoài trời. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sóng nhiệt làm tăng đáng kể số ca nhập viện do nhiều nguyên nhân và do bệnh truyền nhiễm.

Trước tình hình này, thích ứng với sóng nhiệt ngày càng khốc liệt trở thành một thách thức lớn đối với các nhóm dễ bị tổn thương. TS. Trần Nữ Quý Linh nhấn mạnh rằng cần phải nâng cao nhận thức của người dân về vấn đề sức khỏe liên quan đến nhiệt độ. Đồng thời, cần có những giải pháp với chi phí thấp, dễ áp dụng và nhanh chóng, như tăng cường khả năng tự thích ứng của cá nhân và nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sức khỏe ban đầu.

Các chuyên gia cũng kêu gọi các chính phủ quan tâm hơn nữa đến việc xây dựng chính sách thích ứng với sóng nhiệt đa dạng, không chỉ ở đô thị mà còn ở nông thôn. Điều này bao gồm việc thiết kế các không gian công cộng nhiều cây xanh, mặt nước, bóng râm và thông thoáng, cũng như bổ sung các phương tiện làm mát như quạt và điều hòa nhiệt độ để giúp giảm thiểu tác động của sóng nhiệt đối với sức khỏe con người.

Để đối phó với tình hình này, mỗi người cần nâng cao nhận thức về tác động của sóng nhiệt và thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Đồng thời, chính phủ và các tổ chức cần phối hợp chặt chẽ để đưa ra các giải pháp hiệu quả, giúp cộng đồng thích ứng với sóng nhiệt và giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe.

WHO và các tổ chức y tế toàn cầu khác cũng đã đưa ra cảnh báo về tác động nghiêm trọng của sóng nhiệt đối với sức khỏe con người, đặc biệt là đối với những nhóm dễ bị tổn thương.

Do đó, việc đầu tư vào các giải pháp giảm thiểu tác động của sóng nhiệt không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn cho tất cả mọi người.

Đại học Huế tổ chức Hội thảo quốc tế về Công nghệ và Quản lý Xanh hướng tới phát triển bền vững

Linh — Mon, 11 Aug 2025 01:31:43 +0000

Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế vừa tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15, năm 2025. Sự kiện này là diễn đàn quan trọng để các nhà khoa học, hoạch định chính sách, quản lý cùng thảo luận và chia sẻ các nghiên cứu mới nhất về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế chào mừng khai mạc Hội thảo quốc tế Công nghệ và Quản lý Xanh (IFGTM) lần thứ 15.

Với chủ đề ‘Các giải pháp quản lý và công nghệ xanh hướng tới phát triển bền vững và phát thải ròng bằng 0’, hội thảo đã trở thành nơi hội tụ của các chuyên gia từ nhiều quốc gia. Hội thảo IFGTM 2025 được tổ chức thành 1 phiên toàn thể và 3 phiên chuyên đề, với hơn 24 báo cáo khoa học. Trong đó, phiên toàn thể có sự tham gia của các diễn giả mời là các giáo sư hàng đầu từ Nhật Bản, Singapore và Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có 27 báo cáo treo (poster), đa số là của các nhà nghiên cứu trẻ và nghiên cứu sinh.

Hội thảo còn có sự góp mặt của nhiều nhà nghiên cứu trẻ. (Ảnh: Đại Dương)

Theo PGS.TS Võ Thanh Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, chủ đề của IFGTM 2025 phản ánh xu hướng toàn cầu về chuyển đổi xanh và nỗ lực đạt đến phát thải ròng khí nhà kính bằng không (Net-Zero). Các báo cáo trình bày tại hội thảo tập trung vào các nhóm nội dung: Các giải pháp công nghệ xanh trong kiểm soát ô nhiễm; Các công cụ và giải pháp tiên tiến cho quản lý tài nguyên và môi trường; Năng lượng và biến đổi khí hậu; Kết nối học thuật – doanh nghiệp – cộng đồng trong tiến trình đạt mục tiêu Net-Zero.

Nhiều đại biểu quốc tế uy tín trong lĩnh vực nghiên cứu môi trường tham dự tại hội thảo.

Các báo cáo có chất lượng sẽ trải qua quá trình bình duyệt để công bố trên Kỷ yếu thuộc hệ thống của Nhà xuất bản Trans Tech Publications và trên các tạp chí: Khoa học Đại học Huế: Khoa học Tự nhiên, Khoa học và Công nghệ Trường Đại học Khoa học. Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế (trực tiếp là Khoa Môi trường) là thành viên tích cực của mạng lưới CGTMR từ những ngày đầu thành lập, đã từng đăng cai tổ chức thành công IFGTM 2015. Đào tạo, nghiên cứu và hợp tác quốc tế về môi trường là một trong các thế mạnh của Trường nhiều năm qua.

GS.TS Huỳnh Trung Hải, Chủ tịch Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) phát biểu.

IFGTM là diễn đàn khoa học thường niên của Mạng lưới Nghiên cứu Công nghệ và Quản lý Xanh (CGTMR) – mạng lưới bao gồm các đơn vị (Trường, Viện) có đào tạo và nghiên cứu về môi trường trong nước và các đối tác quốc tế. Hiện CGTMR có 17 đơn vị thành viên trong nước và 4 đối tác quốc tế. Kể từ khi hình thành đến nay, đã có 14 hội thảo IFGTM được các đơn vị khắp các miền đất nước đăng cai tổ chức.

Biến đổi khí hậu ‘đe dọa’ ngành thời trang thế giới và Việt Nam

Linh — Sun, 10 Aug 2025 12:17:20 +0000

Biến đổi khí hậu đang tác động mạnh mẽ đến ngành thời trang trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Ngành thời trang không chỉ là một trong những ngành gây ra lượng phát thải carbon lớn mà còn dễ bị tổn thương trước những biến đổi thời tiết cực đoan. Từ khâu sản xuất, vận hành đến kỳ vọng của thị trường xuất khẩu, ngành thời trang buộc phải thích nghi để đảm bảo sự tồn tại và phát triển.

Các loại sợi tự nhiên như cotton, len, cashmere phụ thuộc vào điều kiện nhiệt độ ổn định. Khi điều kiện thời tiết thất thường tại các quốc gia sản xuất sợi chủ lực như Ấn Độ, Trung Quốc hay Mông Cổ, mùa vụ bị ảnh hưởng, dẫn đến khả năng cung ứng và chi phí đầu vào biến động. Ngành dệt may Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu hơn 40 tỷ USD mỗi năm, cũng không ngoại lệ. Việt Nam vẫn phụ thuộc nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu, và biến động về thời tiết tại các quốc gia khác đồng nghĩa với chi phí đầu vào tăng, thời gian giao hàng kéo dài và nguy cơ chậm tiến độ sản xuất cho các đơn hàng xuất khẩu lớn.

Khí hậu nóng lên, thời trang chịu lạnh

Không chỉ chuỗi cung ứng, hành vi tiêu dùng cũng bắt đầu thay đổi theo thời tiết. Mùa đông ngắn hơn dẫn đến sức tiêu thụ của các sản phẩm thời trang mùa lạnh giảm xuống, trong khi mùa hè kéo dài làm tăng nhu cầu về quần áo nhẹ, thoáng mát. Nhiều tập đoàn thời trang lớn như Kering, Adidas hay Hermès đã bắt đầu tích hợp rủi ro khí hậu vào chiến lược vận hành.

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp dệt may cũng đang từng bước thích ứng, với một số doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất sợi tái chế, thân thiện môi trường và sắp xếp lại mô hình sản xuất. Tuy nhiên, mức độ sẵn sàng vẫn còn hạn chế và phần lớn doanh nghiệp mới dừng lại ở các giải pháp tình huống. Trong khi đó, các thị trường xuất khẩu như EU đang yêu cầu ngày càng cao về minh bạch chuỗi cung ứng và báo cáo tác động môi trường.

Biến đổi khí hậu đang tạo ra thách thức lớn cho ngành thời trang, nhưng cũng mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp có thể thích nghi và thay đổi để đảm bảo sự tồn tại và phát triển trong bối cảnh mới. Các doanh nghiệp cần chủ động hơn trong việc xây dựng chiến lược phát triển bền vững, ứng phó với biến đổi khí hậu để không bị tụt lùi và mất cơ hội trong thị trường.

Việt Nam – châu Phi tìm cơ hội hợp tác nông nghiệp

Linh — Sun, 27 Jul 2025 01:11:55 +0000

Nhật báo Cresus Algeria đã có một bài viết đánh giá cao những thành tựu phát triển của Việt Nam và bày tỏ kỳ vọng vào chuyến thăm các nước châu Phi của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn sắp tới. Bài viết cho rằng chuyến thăm này sẽ mở ra cơ hội để nâng tầm hợp tác giữa Việt Nam và châu Phi.

Theo bài viết, Việt Nam đang trở thành một ‘điểm đến tri thức’ trong phát triển nông nghiệp và nông thôn, dựa trên giá trị bản địa, chuỗi giá trị cộng đồng và hội nhập thương mại quốc tế. Với hơn 60% dân số sống ở khu vực nông thôn, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng trong gần 40 năm đổi mới.

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đạt 62,5 tỷ USD, trong khi 6 tháng đầu năm 2025 đạt 33,84 tỷ USD, tăng gần 15% so với cùng kỳ. Hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp nhằm gia tăng giá trị gia tăng, nhấn mạnh vào tính bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển nông nghiệp thông minh.

Bài viết cũng nhắc đến Chương trình ‘Mỗi xã một sản phẩm’ (OCOP) ở Việt Nam, không chỉ là một thương hiệu, mà còn là mô hình tích hợp giữa Nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và cộng đồng trong một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Tác giả đánh giá cao những đề xuất của Việt Nam với hợp tác Nam-Nam dựa trên 4 trụ cột do FAO đề ra: ‘cải thiện sản xuất, dinh dưỡng, môi trường và đời sống, không để ai bị bỏ lại phía sau’.

Bài viết cũng bày tỏ hy vọng Việt Nam với tư cách là quốc gia có nền nông nghiệp phát triển, có nhiều kinh nghiệm quý báu trong giảm phát thải nông nghiệp, có thể hợp tác cùng thắng với các nước anh em châu Phi. Đặc biệt, bài viết giành sự quan tâm tới các sản phẩm Halal của Việt Nam, nhất là những thương hiệu đã chứng minh được chất lượng tại các thị trường tiêu chuẩn thực phẩm Halal cao như Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Malaysia và Indonesia.

Tác giả hy vọng các sản phẩm Halal với hương vị đặc biệt của miền nhiệt đới sẽ sớm vượt qua các thách thức hiện hữu để xuất hiện rộng rãi hơn tại thị trường châu Phi. Việc mở đường bay thẳng đầu tiên giữa Việt Nam và châu Phi được xem là khởi đầu mới để các bên tiến đến hợp tác cùng thắng.

Chuyến bay ET0678 của Ethiopian Airlines đã khai trương chính thức đường bay kết nối hai thủ đô, tạo điều kiện cho hoạt động du lịch, thương mại và giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và châu Phi. Tờ nhật báo bày tỏ sự tin tưởng quan hệ truyền thống tốt đẹp giữa Việt Nam và các nước bạn bè châu Phi sẽ là điểm tựa để nâng tầm hợp tác Việt Nam – châu Phi thời gian tới.

Chuyến thăm cấp cao của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn tới các nước châu Phi vào cuối tháng 7/2025 được kỳ vọng sẽ khởi động lại những kết nối lịch sử và cùng nhau mở ra triển vọng hợp tác sâu rộng thời gian tới. Tác giả tin tưởng người Việt Nam với tấm lòng rộng mở, coi trọng đoàn kết quốc tế, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm quý báu, đặc biệt trong xóa đói giảm nghèo, thu hút đầu tư và phát triển đất nước.

Bài viết nhấn mạnh trong bối cảnh đó, Việt Nam và châu Phi cần tiếp tục củng cố lòng tin chính trị, tăng cường trao đổi đoàn cấp cao thường xuyên, thúc đẩy đàm phán các hiệp định cơ bản. Cuối bài viết, tác giả liên tưởng không có lý do gì mà những dân tộc đã cùng nhau đánh đổ bè lũ thực dân, đế quốc lại không thể sát cánh bên nhau trong phát triển kinh tế, hướng tới thịnh vượng và phát triển.

Việt Nam đặt mục tiêu Net Zero tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2

Linh — Wed, 23 Jul 2025 17:37:27 +0000

Thị trường carbon đang nổi lên như một sân chơi mới và đầy tiềm năng cho Việt Nam trong kỷ nguyên chuyển đổi xanh. Tại diễn đàn Netzero Việt Nam 2025, bà Betty Palard, CEO của công ty ESGs & Climate Consulting, đã chia sẻ những quan điểm sâu sắc về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam trong lĩnh vực này.

Việt Nam nằm trong nhóm 5 quốc gia triển vọng nhất về tín chỉ carbon, trong đó ngành nông nghiệp tiên phong

Theo bà Betty Palard, tín chỉ carbon đang dần trở thành một loại tiền tệ và sản phẩm tài chính phái sinh đặc biệt. Sự giao thoa giữa bốn lĩnh vực chính – thiên nhiên, tài chính, tài sản quốc gia (đất đai) và chuyên môn, kiến thức, dữ liệu – tạo ra một thị trường vừa đặc biệt vừa nhiều thách thức. Bà Palard cho rằng Việt Nam có lợi thế đặc biệt trong lĩnh vực này, với người Việt giỏi toán học, một yếu tố then chốt trong việc đo lường và xác minh tín chỉ carbon.

Đặc thù sống gần gũi với thiên nhiên từ lâu đã tạo nền tảng kiến thức tự nhiên cho người Việt mà nhiều quốc gia khác có thể phải nỗ lực hơn mới có được. Với 92% nền tảng kinh tế đến từ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, Việt Nam sẽ có kịch bản phát triển thị trường carbon khác biệt so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, không có việc ‘mua bán’ tín chỉ carbon theo nghĩa thông thường. Thay vào đó là quan điểm cùng nhau đầu tư vào những dự án có khả năng phát sinh tín chỉ carbon, giống như một trái phiếu vậy.

Quá trình đồng hành đầu tư phát triển các dự án có thể có 2 khả năng: tránh phát thải carbon thông qua nỗ lực bổ sung hoặc hấp thụ, lưu trữ carbon tại nơi tín chỉ này vốn thuộc về. Về các loại tín chỉ carbon trên thị trường, bà Betty Palard đã phân tích về ba loại tín chỉ carbon chính: tín chỉ carbon trắng, tín chỉ carbon xanh lá cây và tín chỉ carbon xanh dương.

Từ những góc nhìn trên, bà Betty Palard cho rằng thị trường tín chỉ carbon là sân chơi rộng mở, kêu gọi sự tham gia của mỗi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp… theo khả năng. Thay vì tập trung vào câu chuyện làm kinh tế, bà Betty Palard muốn nhìn vào tín chỉ carbon dưới góc nhìn tài sản quốc gia. Cuộc chơi này có thể được xem là cuộc chơi của Việt Nam.

Về phát triển thị trường carbon, qua kinh nghiệm từ các thị trường đi trước, Việt Nam có thể tham khảo, học hỏi từ ba khu vực thị trường: châu Âu về vấn đề dữ liệu, sự minh bạch và mạnh mẽ; thị trường Hàn Quốc về việc mở cửa thị trường cho cả cộng đồng tham gia; và Trung Quốc về việc những phần phát thải lớn nhất cần có chính sách của nhà nước, những lĩnh vực còn lại nên để các doanh nghiệp tự tìm nhau.

Như vậy, thị trường carbon đang mở ra những cơ hội mới cho Việt Nam trong việc tham gia vào cuộc chơi chuyển đổi xanh toàn cầu. Với sự chuẩn bị và tham gia tích cực, Việt Nam có thể tận dụng những lợi thế và cơ hội để phát triển thị trường carbon một cách hiệu quả.

Để biết thêm thông tin về thị trường carbon và vai trò của Việt Nam, có thể tham khảo thêm tại https://www.netzero.com.vn/ và https://esgclimate.com/.

Cá Hề Thay Đổi Cơ Thể Để Sống Sót Qua Biến Đổi Khí Hậu

Linh — Thu, 12 Jun 2025 08:36:34 +0000

Cá hề, loài cá biểu tượng của các rạn san hô, đang âm thầm thay đổi kích thước cơ thể để thích nghi với biến đổi khí hậu.

Cơ thể cá hề bị teo nhỏ vì biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu không chỉ làm nóng lên toàn cầu mà còn gây ra những thay đổi bất thường trong cơ thể và hành vi của nhiều loài sinh vật biển. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Science Advances đã chỉ ra rằng cá hề có thể teo nhỏ cơ thể để thích nghi với điều kiện nước biển ấm lên.

Melissa Versteeg, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành khoa học biển tại Đại học Newcastle (Anh), đã theo dõi 134 con cá hề dọc theo các rạn san hô ở Papua New Guinea trong suốt năm tháng. Khi nhiệt độ nước tăng lên, một số cá hề đã giảm kích thước, trung bình chỉ dài khoảng 7,5cm, và “teo” đi từ 1 đến 2mm.

Phản ứng linh hoạt của cá hề

Phát hiện này cho thấy một phản ứng hoàn toàn mới của loài cá khi đối mặt với biến đổi khí hậu. Thông thường, người ta cho rằng kích thước lớn hơn mang lại lợi thế, nhưng trong trường hợp này, việc teo nhỏ cơ thể giúp cá tăng khả năng sống sót thêm tới 78% so với các cá thể vẫn tiếp tục phát triển bình thường.

Khi nhiệt độ nước giảm trở lại bình thường, những con cá hề này cũng bắt đầu phát triển lại. Điều này cho thấy khả năng thích nghi linh hoạt của loài cá này.

Hành vi hợp tác của cá hề

Cá hề là loài sống phụ thuộc vào các rạn san hô, hệ sinh thái đang chịu tổn thương nghiêm trọng do biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cũng ghi nhận rằng các cặp cá hề đang sinh sản thường teo nhỏ cùng lúc, cho thấy một hình thức thích nghi mang tính hợp tác cao.

Phát hiện này mở ra giả định rằng không chỉ cá hề, mà nhiều loài cá sống trong hệ sinh thái rạn san hô khác cũng có thể sở hữu khả năng “teo nhỏ sinh học” nhằm thích nghi nhanh với biến đổi khí hậu.

Tình trạng sụt lún ở các thành phố lớn: Thách thức toàn cầu

Linh — Thu, 12 Jun 2025 08:00:36 +0000

Sụt lún và ngập lụt: Vấn đề nan giải tại các đô thị ven biển

Nhiều người dân tại Jakarta, Indonesia, đang phải đối mặt với tình trạng ngập lụt triền miên và sụt lún nghiêm trọng. Bà Erna, 37 tuổi, sống ở phía Bắc Jakarta, một trong những khu vực lún nhanh nhất thế giới, đã chứng kiến căn nhà của mình dần chìm xuống.

Hai thập kỷ trước, cửa sổ nhà bà cao ngang ngực, nay chỉ còn ngang đầu gối. Căn nhà liên tục ngập, đôi khi phải dùng thuyền di chuyển trong nhà. Nền nhà đã được đổ thêm bê tông hàng chục lần, có chỗ dày đến một mét nhưng không thể ngăn nó tiếp tục sụt xuống.

Tình trạng ngập lụt tại Jakarta

Theo nghiên cứu mới từ Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore), 48 thành phố ven biển trên khắp châu Á, châu Phi, châu Âu và châu Mỹ đang sụt lún với tốc độ trung bình ít nhất 1 cm mỗi năm (giai đoạn 2014-2020). Điều này ảnh hưởng đến gần 76 triệu người đang sinh sống tại những khu vực bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân chính của hiện tượng sụt lún bao gồm xây dựng ồ ạt, khai khoáng, dịch chuyển kiến tạo và đặc biệt là khai thác nước ngầm quá mức. Khi nước ngầm bị rút cạn, lớp đất bên dưới bị nén lại, khiến mặt đất sụt xuống, kéo theo nhà cửa, đường sá và hạ tầng.

Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng ở những thành phố nằm trên vùng châu thổ thấp ven biển như Jakarta, Bangkok (Thái Lan), và Thượng Hải (Trung Quốc). Tại Jakarta, gần một nửa thành phố đã nằm dưới mực nước biển.

Giải pháp cho tình trạng sụt lún

Kết hợp với mực nước biển dâng vì biến đổi khí hậu, hiện tượng sụt lún đang khiến tình trạng ngập lụt tại các đô thị trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Một số thành phố đã xây đê và tường chắn biển để ngăn nước biển tràn vào.

Tuy nhiên, điều này lại tạo ra “hiệu ứng lòng chảo”, khiến nước mưa và nước sông không thoát được, làm tình trạng ngập thêm trầm trọng. Một số nơi như Tokyo (Nhật Bản) đã chọn cách khác: Cấm khai thác nước ngầm và xây dựng hệ thống cấp nước tập trung.

Các mô hình “thành phố bọt biển” – với mặt đất thấm nước và không gian xanh – đang được nhiều nơi như Thượng Hải hay Berlin (Đức) thử nghiệm. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo nếu không có quyết tâm chính trị dài hạn và hạn chế sử dụng nước ngầm, hàng triệu người sẽ phải sống trong cảnh nhà cửa ngập úng và nền đất tiếp tục chìm sâu theo thời gian.

Đại dương đang ‘chết dần’ vì axit hóa: ‘Quả bom hẹn giờ’ đe dọa hệ sinh thái biển

Linh — Thu, 12 Jun 2025 05:22:43 +0000

Axit hóa đại dương được ví như “người anh em song sinh tàn độc” của biến đổi khí hậu.

Đại dương đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng khi độ axit vượt quá ngưỡng an toàn toàn cầu, đe dọa hệ sinh thái biển và ảnh hưởng đến sinh kế của hàng trăm triệu người.

Các nhà khoa học quốc tế vừa công bố nghiên cứu cho thấy đại dương đã vượt quá “ranh giới hành tinh” về độ axit từ năm 2020, đe dọa nghiêm trọng hệ sinh thái biển và đa dạng sinh học. Hiện tượng axit hóa xảy ra khi khí CO₂ trong khí quyển được hấp thụ vào nước biển, tạo thành axit carbonic và làm giảm độ pH.

Quá trình này ảnh hưởng nghiêm trọng đến các sinh vật biển, đặc biệt là những loài có vỏ canxi như san hô, hàu, ốc, trai. Chúng suy yếu và mất khả năng hình thành vỏ, phá hủy các rạn san hô – nơi cư trú của hơn 25% sinh vật biển.

Báo cáo của Phòng thí nghiệm Hàng hải Plymouth, Cơ quan Quản lý Đại dương và Khí quyển quốc gia Mỹ và Đại học Bang Oregon cho thấy nồng độ canxi cacbonat trong nước biển đã giảm hơn 20% so với mức trước thời kỳ công nghiệp, vượt qua “ranh giới an toàn” cho hệ sinh thái biển.

Ảnh minh họa

Tình trạng axit hóa trở nên nghiêm trọng hơn ở các vùng nước sâu, nơi sinh sống của phần lớn sinh vật biển. Ở độ sâu 200m, hơn 60% diện tích đại dương toàn cầu đã vượt qua ngưỡng an toàn.

Axit hóa đại dương không chỉ ảnh hưởng đến môi trường sống của sinh vật biển mà còn đe dọa nghiêm trọng đến sinh kế của hàng trăm triệu người sống nhờ nghề cá, du lịch biển và nuôi trồng thủy sản.

Các nhà khoa học khẳng định giải pháp căn cơ là giảm phát thải khí CO₂ toàn cầu. Bên cạnh đó, cần có các biện pháp bảo tồn khẩn cấp cho những khu vực và loài sinh vật dễ tổn thương.

Nếu không hành động kịp thời, nhiều môi trường sống quý giá sẽ biến mất vĩnh viễn. Đại dương đang “chết dần” và tương lai hành tinh này phụ thuộc vào hành động của con người hôm nay.

Bầu khí quyển Trái đất ngày càng “khát” nước: Hạn hán trở nên nghiêm trọng

Linh — Thu, 12 Jun 2025 05:13:44 +0000

Hạn hán toàn cầu đang trở nên nghiêm trọng hơn do bầu khí quyển Trái đất ngày càng “khát” nước. Nghiên cứu mới của các nhà khoa học tại Đại học Oxford (Anh) đã chỉ ra nguyên nhân và hậu quả của hiện tượng này.

Mùa màng bị ảnh hưởng do thiếu nước

Nhu cầu bốc hơi khí quyển (AED) là lượng nước mà bầu khí quyển muốn từ mặt đất. Khi Trái đất ấm lên, AED tăng lên, hút nhiều độ ẩm từ đất, sông, hồ và cây cối. Điều này làm cho hạn hán trở nên nghiêm trọng hơn, ngay cả khi lượng mưa không giảm đáng kể.

Hãy hình dung lượng mưa là thu nhập và AED là chi tiêu. Nếu thu nhập không đổi nhưng chi tiêu tăng, chúng ta sẽ bị thâm hụt. Đó chính là những gì đang xảy ra với hạn hán: bầu khí quyển đang đòi hỏi nhiều nước hơn mức đất có thể cho đi.

Nguyên nhân và hậu quả của hạn hán

Quá trình AED mô tả lượng nước mà bầu khí quyển muốn từ mặt đất. Không khí càng nóng, càng nắng, càng gió và càng khô thì chúng sẽ càng cần nhiều nước hơn. Do đó, ở những nơi lượng mưa không thay đổi, chúng ta vẫn chứng kiến hạn hán tồi tệ hơn.

Phân tích mới của nhóm nghiên cứu cho thấy AED không chỉ khiến hạn hán hiện nay trở nên tồi tệ hơn mà còn mở rộng khu vực bị hạn hán. Từ năm 2018 – 2022, diện tích đất toàn cầu bị hạn hán đã tăng 74% và 58% trong phần diện tích tăng này là do AED tăng.

Hậu quả nghiêm trọng

Tính riêng châu Âu, hạn hán lan rộng đã ảnh hưởng đến thủy điện, mùa màng và nhiều thành phố bị thiếu nước sinh hoạt; gây áp lực chưa từng có lên các lĩnh vực cấp nước, nông nghiệp và năng lượng, đe dọa sinh kế và sự ổn định kinh tế.

Nghiên cứu nhấn mạnh rằng năm 2022 là năm hạn hán nghiêm trọng nhất trong hơn 40 năm qua. Hơn 30% diện tích đất toàn cầu đã trải qua các điều kiện hạn hán từ trung bình đến cực đoan.

Những tác động trong tương lai từ cơn khát khí quyển là rất lớn, đặc biệt là ở những khu vực dễ bị tổn thương vì hạn hán. Nếu không tính đến AED trong quá trình giám sát hạn hán và lập kế hoạch ứng phó, chính phủ các nước có thể sẽ đánh giá thấp mức độ rủi ro mà họ có thể đối mặt.

Nồng độ CO₂ vượt ngưỡng lịch sử: Thách thức toàn cầu

Linh — Thu, 12 Jun 2025 04:17:22 +0000

CO₂ ở mức cao gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người.

Nồng độ CO₂ trong khí quyển Trái đất vừa đạt mức kỷ lục, cảnh báo về những thách thức nghiêm trọng đối với môi trường và tương lai của hành tinh.
Theo thông tin từ Viện Hải dương học Scripps (Mỹ), mức trung bình hằng tháng của CO₂ trong tháng 5-2025 đã đạt 430,2 phần triệu (ppm), tăng 3,5 ppm so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức cao nhất kể từ khi các phép đo chính xác được bắt đầu cách đây 67 năm.

CO₂ là khí nhà kính chính do con người tạo ra, chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch. Khi tích tụ trong khí quyển, CO₂ gây hiệu ứng giữ nhiệt, dẫn đến nhiệt độ toàn cầu tăng lên và kéo theo hàng loạt hệ quả nghiêm trọng như thay đổi thời tiết, sóng nhiệt, hạn hán, cháy rừng, mưa lớn, lũ lụt và axit hóa đại dương.

Trái đất ấm hơn, mực nước biển cao hơn, đe dọa đến các hệ sinh thái.

Các phép đo được thực hiện tại Đài quan sát Mauna Loa (Hawaii, Mỹ), nơi được xem là tiêu chuẩn vàng trong giám sát khí CO₂ toàn cầu. Các nhà khoa học ước tính nồng độ CO₂ hiện tại tương đương với thời kỳ “Tối ưu khí hậu Pliocen” cách đây khoảng 4,1-4,5 triệu năm, khi nhiệt độ toàn cầu cao hơn hiện nay khoảng 3,9°C và mực nước biển cao hơn tới 24m.

Chu kỳ CO₂ tại Bắc bán cầu cũng là một yếu tố đáng chú ý. Nồng độ khí này thường thấp nhất vào tháng 9 do thực vật hấp thụ CO₂, và đạt đỉnh vào tháng 5 trước khi cây cối tái hấp thụ khí trong mùa hè.

Ở mức cao hơn (trên 1.000 ppm), CO₂ có thể ảnh hưởng đến nhận thức, gây buồn ngủ, buồn nôn, và ở mức cực cao (40.000 ppm) có thể đe dọa tính mạng. Giới khoa học cảnh báo rằng nếu không có hành động cắt giảm mạnh lượng phát thải, nồng độ CO₂ sẽ tiếp tục tăng và đẩy Trái đất đến những kịch bản khí hậu không thể đảo ngược.