Minh họa vụ nổ Big Bang
Các nhà khoa học vừa phát hiện ra loại vụ nổ vũ trụ mạnh nhất, mở ra những hiểu biết mới về vũ trụ.
Các nhà thiên văn học từ Viện Thiên văn học (IfA) thuộc Đại học Hawaii đã khám phá ra “ngoại biến hạt nhân cực độ” (ENT), một hiện tượng xảy ra khi các ngôi sao khối lượng lớn bị xé toạc sau khi đến quá gần một lỗ đen siêu khối lượng.
ENT giải phóng năng lượng khổng lồ có thể quan sát được từ những khoảng cách cực xa, được gọi là “loạt vụ nổ lớn nhất kể từ sau Big Bang”. Những vụ nổ này khác biệt rõ rệt so với các sự kiện phá vỡ thủy triều từng được quan sát, với độ sáng gấp gần 10 lần và duy trì độ sáng này trong nhiều năm.
Theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Science Advances, ENT năng lượng nhất, Gaia18cdj, đã giải phóng năng lượng gấp 25 lần so với siêu tân tinh mạnh nhất từng được biết. Trong khi một siêu tân tinh điển hình giải phóng năng lượng tương đương với toàn bộ vòng đời 10 tỉ năm của Mặt trời chỉ trong một năm, thì các ENT tỏa ra năng lượng của 100 Mặt trời trong cùng khoảng thời gian đó.
Phát hiện và xác nhận
Nhóm nghiên cứu do Jason Hinkle dẫn đầu đã phát hiện ra các ENT khi tìm kiếm có hệ thống các đợt bùng phát ánh sáng kéo dài từ trung tâm của các thiên hà trong dữ liệu công khai. Dữ liệu từ nhiều kính thiên văn khác nhau đã xác nhận bản chất độc đáo của chúng.
Năng lượng khổng lồ và đường cong ánh sáng mịn, kéo dài của các ENT cho thấy chúng không phải là siêu tân tinh. Thay vào đó, cơ chế được xác định là sự bồi tụ vật chất từ từ của một ngôi sao bị phá vỡ lên một lỗ đen siêu khối lượng.
Ý nghĩa của khám phá
Khám phá này cung cấp một công cụ mới giá trị để nghiên cứu các lỗ đen siêu khối lượng ở các thiên hà xa xôi. Do độ sáng cực lớn, các nhà khoa học có thể quan sát ENT từ những khoảng cách vũ trụ xa xôi, đồng nghĩa với việc nhìn lại quá khứ.
Các đài thiên văn tương lai như Đài quan sát Vera C. Rubin và Kính viễn vọng không gian Roman của NASA được kỳ vọng sẽ phát hiện thêm nhiều ENT, đóng góp vào hiểu biết của chúng ta về hoạt động của lỗ đen trong vũ trụ sơ khai.