Việc bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai thuế điện tử sẽ là một bước ngoặt quan trọng đối với gần 3,7 triệu hộ và cá nhân kinh doanh tại Việt Nam. Đây là một phần của Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và được cụ thể hóa tại Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội.
Chuyển đổi sang kê khai thuế điện tử: Cơ hội và thách thức
Theo đó, từ ngày 1/1/2026, các hộ kinh doanh sẽ không còn nộp thuế khoán mà thay vào đó sẽ thực hiện nghĩa vụ thuế theo Luật Quản lý thuế, thông qua hình thức kê khai và tự chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Tình hình nộp thuế khoán của các hộ kinh doanh
Trước đây, phần lớn hộ kinh doanh nhỏ lẻ chỉ ghi chép đơn giản bằng tay, nên thuế khoán từng là một giải pháp phù hợp. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế số hóa và hội nhập, thuế khoán bộc lộ nhiều bất cập như thiếu minh bạch, thất thu ngân sách và tạo ra sự bất bình đẳng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp.
Tính đến tháng 3/2025, cả nước có gần 2 triệu hộ đang nộp thuế khoán, nhưng chỉ có khoảng 6.100 hộ áp dụng phương pháp kê khai. Bình quân, mỗi hộ kinh doanh theo thuế khoán chỉ nộp khoảng 670.000 đồng/tháng, trong khi mức thuế theo kê khai lên tới 4,6 triệu đồng/tháng, gấp gần 7 lần.
Để hỗ trợ các hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi, Bộ Tài chính đang gấp rút hoàn thiện hệ thống công nghệ và pháp lý. Cơ quan thuế sẽ triển khai phần mềm khai thuế đơn giản, miễn phí và đẩy mạnh tập huấn, hướng dẫn hộ kinh doanh kê khai đúng quy định.
Phó Cục trưởng Cục Thuế, ông Mai Sơn cho biết phần mềm kế toán miễn phí cho hộ kinh doanh đã được Bộ Tài chính chỉ đạo triển khai đồng bộ, liên kết với các ứng dụng khai, nộp và chia sẻ dữ liệu.
Nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ lo lắng về việc phải thay đổi thói quen và thích nghi với quy trình kê khai điện tử, sử dụng phần mềm, xuất hóa đơn. Chị Hoàng Thúy Khanh, chủ quán ăn tại Hà Nội, chia sẻ về sự băn khoăn khi phải tự làm hóa đơn và kê khai hàng tháng.
Để hỗ trợ quá trình chuyển đổi, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, bà Nguyễn Thị Cúc, khuyến nghị nên có giai đoạn chuyển tiếp từ 6 tháng đến 1 năm để các hộ kinh doanh làm quen với quy trình mới. Bà cũng gợi ý các hộ kinh doanh có thể sử dụng dịch vụ từ các đại lý thuế chuyên nghiệp.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đang chỉ đạo các đơn vị chuyên môn rà soát và hoàn thiện chính sách hỗ trợ tài chính cho hộ kinh doanh thuê, mua phần mềm kế toán, nền tảng số dùng chung.