Vụ việc hai nhà khoa học Trung Quốc bị cáo buộc vận chuyển nấm độc vào Mỹ đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ an ninh quốc gia và sự an toàn của ngành nông nghiệp Mỹ.
Theo báo The Guardian, ngày 4-6, chính quyền liên bang Mỹ đã cáo buộc hai nhà khoa học Trung Quốc, Yunqing Jian (33 tuổi) và Zunyong Liu (34 tuổi), âm mưu đưa trái phép loại nấm Fusarium graminearum vào nước Mỹ. Loại nấm này là nguyên nhân gây bệnh cháy lá trên lúa mì, lúa mạch, ngô và các loại cây trồng chủ lực khác.
Fusarium graminearum không chỉ gây tổn thất hàng tỉ USD mỗi năm cho ngành nông nghiệp Mỹ mà còn được xem là “vũ khí sinh học tiềm tàng” do khả năng gây ngộ độc, tổn thương gan và rối loạn sinh sản ở người và gia súc. Do đó, hành vi của hai nhà khoa học bị xem là đe dọa an ninh quốc gia và có khả năng cấu thành “khủng bố sinh học nông nghiệp”.
Vụ việc bị phát hiện và điều tra như thế nào?
Bộ Tư pháp Mỹ cho biết hai người này còn bị truy tố với các tội danh buôn lậu, khai báo gian dối, gian lận thị thực… Hiện nhà khoa học Yunqing Jian đang bị giam giữ để chờ phiên tòa xét xử việc xin bảo lãnh tại ngoại.
Nhà khoa học Zunyong Liu đã bị trục xuất về Trung Quốc hồi tháng 7-2024, sau khi bị lực lượng hải quan phát hiện mang theo mẫu thực vật lạ tại sân bay Detroit và khai báo không trung thực. Ban đầu, ông Liu phủ nhận việc biết đến các mẫu vật, nhưng sau đó thừa nhận mang theo để phục vụ nghiên cứu tại một phòng thí nghiệm thuộc Đại học Michigan.
Nấm Fusarium graminearum
Nguy cơ và hệ lụy
Theo FBI, cả hai người này từng nghiên cứu loại nấm Fusarium graminearum tại Trung Quốc trước đó. Cơ quan chức năng phát hiện trong điện thoại của ông Liu một bài báo khoa học có tiêu đề “Chiến tranh thực vật – Mầm bệnh trong bối cảnh biến đổi Khí hậu”, cho thấy mối quan tâm của hai người tới việc sử dụng mầm bệnh cho mục đích phá hoại.
Luật sư liên bang Jerome Gorgon Jr. nhấn mạnh đây là một vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia. “Việc họ cố tình đưa một tác nhân sinh học nguy hiểm vào trung tâm nước Mỹ là một âm mưu không thể xem nhẹ, đặc biệt khi nó diễn ra trong bối cảnh ngày càng nhiều mối lo về sự lợi dụng môi trường học thuật cho các mục đích phi khoa học.”
Hiện FBI và Cơ quan Hải quan & Bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) đang tiếp tục phối hợp điều tra vụ việc.