Trong nỗ lực cải thiện môi trường sống và cảnh quan đô thị, thành phố Hà Nội đang đẩy mạnh các giải pháp để hồi sinh dòng sông Tô Lịch, một trong những biểu tượng lịch sử và văn hóa của thủ đô. Việc cải tạo sông Tô Lịch không chỉ dừng lại ở việc xây dựng hệ thống đập dâng mà còn bao gồm các giải pháp toàn diện khác nhằm đảm bảo dòng chảy ổn định và chất lượng nước tốt hơn.
Đập dâng đầu tiên trên sông Tô Lịch, được khởi công vào tháng 2/2025 tại khu vực hạ lưu sông, thuộc phường Thanh Liệt, Hà Nội, đánh dấu bước tiến quan trọng trong dự án này. Công trình được thực hiện tại khu vực cầu Quang với mục tiêu chính là giữ nước, điều tiết dòng chảy và cải thiện chất lượng nước thông qua việc dẫn bổ cập từ sông Hồng. Đập dâng được thiết kế với kết cấu bê tông ở phần lòng đập và xung quanh, đảm bảo sự ổn định và an toàn cho dòng chảy.
Để thi công đập dâng, đơn vị xây lắp đã dựng tường thép bao quanh khu vực đập nhằm ngăn nước tràn vào công trường và dành khoảng 8m lòng sông cho nước lưu thoát. Công trình do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng Công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp Thành phố Hà Nội làm chủ đầu tư, và Công ty CP Xây dựng, dịch vụ và thương mại 68 là nhà thầu thi công. Đập dâng có chức năng giữ mực nước ổn định cho sông Tô Lịch quanh năm, và điều tiết dòng chảy để cải thiện chất lượng nước.
Một trong những điểm nổi bật của đập dâng cao su được thiết kế trong dự án này là khả năng điều chỉnh mực nước một cách linh hoạt thông qua việc bơm hoặc xả khí/nước vào túi cao su. Điều này giúp đập có thể thích ứng với các điều kiện dòng chảy khác nhau và đảm bảo sự ổn định cho dòng chảy trên sông Tô Lịch. So với đập truyền thống, đập dâng cao su có nhiều ưu điểm như chi phí thấp, thi công nhanh, chịu được lún không đều và có thể xả lũ tốt.
Sông Tô Lịch, với chiều dài 13,4km, có vai trò quan trọng trong hệ thống thủy lợi và cảnh quan của Hà Nội. Tuy nhiên, do không có nguồn nước bổ cập trực tiếp và sự ảnh hưởng của các hoạt động con người, dòng sông này đối diện với nguy cơ cạn kiệt vào mùa đông xuân. Để giải quyết vấn đề này, Hà Nội đã đề xuất và triển khai nhiều giải pháp, trong đó có việc xây dựng đập dâng, cống dẫn nước từ sông Hồng vào và tạm thời lấy nước đã xử lý của Hồ Tây bổ sung.
Theo kế hoạch, sông Tô Lịch sẽ có tổng cộng 3 đập dâng được xây dựng tại các vị trí: Cầu Quang (huyện Thanh Trì), cầu Cót (quận Cầu Giấy) và cầu Dậu (quận Hoàng Mai). Ba điểm này sẽ chia tuyến sông dài hơn 14km thành các đoạn ngắn, giúp kiểm soát nguồn nước và giảm tải ô nhiễm. Đập dâng ở Thanh Liệt gồm hai lớp chắn nước và một đài quan sát trên cao, với phần nổi của đập được thiết kế mang đậm yếu tố truyền thống.
Song song với việc xây dựng đập dâng, công tác nạo vét, thanh thải lòng sông và chống sạt lở hai bên bờ đang được thực hiện để đảm bảo an toàn cho dòng chảy và cảnh quan của sông Tô Lịch. Dự kiến, công trình đập tràn sẽ hoàn thành vào tháng 8/2025, và việc lấy nước vào sông Tô Lịch sẽ được thực hiện từ tháng 9/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực hồi sinh và bảo vệ dòng sông này.
Tổng thể, các nỗ lực của Hà Nội nhằm cải tạo và hồi sinh sông Tô Lịch không chỉ tập trung vào việc xây dựng đập dâng mà còn bao gồm các giải pháp toàn diện khác. Qua đó, thành phố không chỉ mong muốn cải thiện môi trường sống cho người dân mà còn giữ gìn và phát huy giá trị lịch sử và văn hóa của dòng sông huyết mạch này.
https://www.vietnamnet.vn