Trong những năm gần đây, việc áp dụng trần thu nhập đối với người lao động trong doanh nghiệp Nhà nước đã gây ra khó khăn cho một số ngành nghề trong việc cạnh tranh với khu vực tư nhân. Một ví dụ điển hình là sự chênh lệch lương giữa phi công của Vietnam Airlines và các hãng bay tư nhân, dẫn đến tình trạng chảy máu chất xám.
Giải pháp mới cho doanh nghiệp Nhà nước
Lao động đặc biệt sẽ hưởng mức lương hấp dẫn hơn
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 64/2023, cho phép xác định nguồn lương bổ sung đối với phi công Việt, giúp Vietnam Airlines cải thiện chế độ đãi ngộ và ổn định lực lượng. Tiếp nối đó, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định 44/2025/NĐ-CP về quản lý lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng trong doanh nghiệp nhà nước có vốn nhà nước từ 50% trở lên.
Nghị định này cho phép trả lương theo cơ chế thị trường đối với một số lao động đặc biệt, bao gồm người lái máy bay, chuyên gia thuộc lĩnh vực hydrogen, nhân sự thực hiện công việc thuộc Danh mục công nghệ cao ưu tiên phát triển, nhân lực công nghệ thông tin, công nghệ số tham gia phát triển sản phẩm bán dẫn, trí tuệ nhân tạo…
Theo Thông tư 003/2025/TT-BNV của Bộ Nội vụ, doanh nghiệp có thể lập quỹ lương riêng cho nhóm lao động đặc biệt này. Mức lương sẽ được xác định dựa trên mặt bằng thị trường đối với chức danh tương đương và do doanh nghiệp tự quyết định, với điều kiện không làm giảm lợi nhuận so với năm trước hoặc bình quân các năm gần nhất.
Việc chi trả phải được cơ quan đại diện chủ sở hữu chấp thuận trước khi thực hiện. Phần quỹ này chỉ sử dụng để trả cho lao động đặc biệt, theo quy chế trả lương nội bộ.