Ngành logistics Việt Nam đang trải qua một giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng, với tốc độ trung bình 14-16%/năm, cao gần gấp đôi so với tốc độ tăng trưởng GDP. Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển nhanh chóng, ngành vẫn đang đối mặt với thách thức trong việc áp dụng các giải pháp thân thiện môi trường. Tại tọa đàm Chính sách tài chính phát triển logistics xanh do Tạp chí Kinh tế – Tài chính tổ chức, các chuyên gia đã thảo luận về những khó khăn và thách thức mà doanh nghiệp logistics Việt Nam đang gặp phải trong việc chuyển đổi sang hướng phát triển xanh.
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), cho biết rằng yêu cầu về chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đã được các doanh nghiệp nhận thức, nhưng việc thực thi trên thực tế còn hạn chế. Ông Đặng Vũ Thành, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), cũng cho rằng chuyển đổi xanh không còn là xu hướng, mà đã và đang hiện diện trong từng hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp logistics trên toàn cầu. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp logistics, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đến 95%, vẫn đang loay hoay với bài toán vốn, công nghệ và thực thi chính sách.
Chuyển đổi xanh không thể chỉ trông chờ từ phía doanh nghiệp. TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, Giảng viên Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, cho biết rằng điểm nghẽn đầu tiên là vấn đề “tiền đâu?”. Trong khi 95-97% doanh nghiệp logistics là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), thì thị trường tài chính xanh ở Việt Nam lại còn rất non trẻ. Tính đến giữa năm nay, quy mô tài chính xanh chỉ chiếm 4,35% tổng tín dụng, thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu 10% như kỳ vọng.
Các chuyên gia đều thống nhất rằng cần có sự điều phối mạnh mẽ từ Nhà nước, đặc biệt là các bộ ngành như Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước… Không thể chỉ kỳ vọng vào nỗ lực của doanh nghiệp khi các điều kiện về tài chính, pháp lý, và hạ tầng vẫn còn quá nhiều bất cập. Nhà nước cần sớm tích hợp chính sách ưu đãi thuế, trợ cấp cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh, đưa trạm sạc, kho xanh, logistics thông minh vào quy hoạch đầu tư công.
Từ góc độ chính sách, các chuyên gia cho rằng, không thể có phát triển xanh nếu không có dòng vốn xanh. Và để có dòng vốn đó, cần sự chung tay của cả hệ thống, từ cơ quan quản lý, ngân hàng, đến chính sách tài khóa và tiền tệ hỗ trợ chuyển đổi xanh rõ ràng, minh bạch và có thể đo lường. Việc này sẽ giúp các doanh nghiệp logistics Việt Nam có thể chuyển đổi sang hướng phát triển xanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tạo ra một tương lai bền vững cho ngành logistics.
Hiện tại, nhiều doanh nghiệp logistics lớn trên thế giới đã áp dụng các giải pháp thân thiện môi trường như sử dụng xe điện, xe hybrid, tối ưu hóa tuyến đường vận chuyển, sử dụng nhiên liệu sinh học… Tuy nhiên, tại Việt Nam, việc áp dụng các giải pháp này vẫn còn hạn chế do các rào cản về vốn, công nghệ và thực thi chính sách.
Để thúc đẩy sự phát triển của ngành logistics xanh, các chuyên gia đề xuất rằng Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, bao gồm cả hỗ trợ về tài chính, công nghệ và xây dựng hạ tầng. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần phải chủ động trong việc áp dụng các giải pháp thân thiện môi trường, đồng thời nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của phát triển bền vững.
Trong thời gian tới, ngành logistics Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh chóng, và việc áp dụng các giải pháp thân thiện môi trường sẽ trở thành một yêu cầu tất yếu. Các doanh nghiệp logistics cần phải sẵn sàng cho sự chuyển đổi này, và Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ phù hợp để giúp các doanh nghiệp có thể chuyển đổi sang hướng phát triển xanh.