Chính quyền địa phương hai cấp đang được triển khai tại nhiều địa phương trên cả nước. Tuy nhiên, quá trình vận hành mô hình này đang gặp phải một số khó khăn do đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng cần thiết. Để khắc phục tình trạng này, nhiều địa phương đang chủ động đề xuất với Bộ Nội vụ để được hỗ trợ đào tạo cấp tốc cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, nhằm đáp ứng yêu cầu vận hành mô hình chính quyền hai cấp một cách hiệu quả.
Tại Nghệ An, ông Nguyễn Viết Hưng, Giám đốc Sở Nội vụ, cho biết rằng nhiều cán bộ cấp xã hiện nay còn bỡ ngỡ và chưa quen với nhiệm vụ được giao. Sở đã thành lập 5 tổ công tác để hỗ trợ các xã, tuy nhiên vẫn cần sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao chuyên môn và kỹ năng cần thiết. Tương tự, tại Hà Nội, bà Nguyễn Thị Liễu, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cũng cho biết rằng một số cán bộ thuộc cấp xã cũ gần như ‘trắng’ về chuyên môn vì yêu cầu công việc mới hiện nay rất khác. Sở Nội vụ Hà Nội kiến nghị Bộ sớm ban hành đề cương tập huấn về kỹ năng, tình huống và nghiệp vụ chuyên sâu cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
Việc tổ chức lại bộ máy cũng kéo theo khối lượng công việc tăng mạnh. Ông Nguyễn Viết Hưng, Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An, nhận định rằng chủ tịch UBND xã hiện nay phải kiêm nhiệm cả phần việc của chủ tịch huyện và xã trước đây, trong khi bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. Tại Lâm Đồng, lãnh đạo Sở Nội vụ nêu ra một trường hợp điển hình là một chuyên viên từng tinh thông chuyên môn tại cấp tỉnh, nhưng khi về xã – nơi được chuyển giao về hơn 1.000 thủ tục hành chính – cũng gặp nhiều khó khăn ban đầu.
Nhiều địa phương đã chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Tại Đà Nẵng, lãnh đạo Sở Nội vụ cho biết đã phối hợp với VNPT, các trường đại học công nghệ thông tin và đội ngũ thanh niên tình nguyện để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã. Lâm Đồng cũng thành lập các đoàn công tác từ cấp sở, ngành đến tận xã để hướng dẫn trực tiếp. Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương đều khẳng định đây chỉ là giải pháp tình thế, điều cần thiết hơn là Bộ Nội vụ sớm ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định cần tăng cường tạm thời đội ngũ có chuyên môn sâu cho cấp xã. Bà nhấn mạnh cần đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng. Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để ban hành nghị định về áp dụng KPI đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần quan tâm đầy đủ đến điều kiện sống, tư tưởng của cán bộ khi điều chuyển về trung tâm hành chính mới.
Có thể thấy, việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang gặp phải nhiều khó khăn do đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng cần thiết. Để khắc phục tình trạng này, cần có sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ và các địa phương cần chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Đồng thời, cần đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng. Chỉ có như vậy, mô hình chính quyền địa phương hai cấp mới có thể vận hành một cách hiệu quả.
Hiện tại, các địa phương đang chờ đợi Bộ Nội vụ ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới. Đồng thời, Bộ Nội vụ cũng cần có những giải pháp hỗ trợ các địa phương trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.