Khám phá bí mật đằng sau màu xanh Ai Cập huyền bí, một sắc tố nhân tạo lâu đời nhất thế giới đã được sử dụng trong các lăng mộ cổ đại. Với kỹ thuật từ 5.000 năm trước, các nhà khoa học đã tái tạo thành công màu xanh Ai Cập, mở ra tiềm năng mới cho nghiên cứu vật liệu và ứng dụng hiện đại.
Màu xanh Ai Cập đầy huyền bí
Màu xanh Ai Cập là loại màu tổng hợp cổ xưa nhất thế giới, có niên đại khoảng 5.000 năm. Một nhóm các nhà khoa học tại Đại học Bang Washington (WSU) phối hợp với Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Carnegie và Viện Bảo tồn Smithsonian (Mỹ) vừa công bố một bước tiến quan trọng trong ngành khảo cổ học và khoa học vật liệu: tái tạo thành công sắc tố “màu xanh Ai Cập”.
Công trình nghiên cứu vừa được công bố trên NPJ Heritage Science, mô tả quá trình các nhà khoa học phục dựng lại 12 công thức điều chế màu xanh Ai Cập, một sắc tố từng được sử dụng phổ biến trong các bức tường vẽ, tượng điêu khắc và quan tài ở Ai Cập cổ đại.
Quá trình tái tạo màu xanh Ai Cập
Để tái tạo màu sắc huyền thoại này, nhóm nghiên cứu sử dụng bốn thành phần chính: silicon dioxide, đồng, canxi và natri cacbonat, những nguyên liệu mà thợ thủ công Ai Cập xưa có thể tiếp cận. Hỗn hợp được nung trong lò gốm ở nhiệt độ 1.000°C trong thời gian dao động từ 1-11 tiếng.
Các mẫu sau đó được làm nguội với tốc độ khác nhau. Kết quả cho thấy: những mẫu nguội chậm có sắc xanh đậm, bền và rực rỡ hơn nhiều so với các mẫu nguội nhanh.
Các nhà nghiên cứu kiểm tra một chiếc quách cổ đại
Đáng chú ý, nghiên cứu này cũng phát hiện ra rằng không cần tỉ lệ 100% cuprorivaite (CaCuSi₄O₁₀) – một silicat chứa đồng, canxi và silic để tạo nên màu xanh Ai Cập đặc trưng. Thay vào đó, chỉ cần khoảng 50% thành phần chứa cuprorivaite cũng đủ để tạo ra màu sắc gần với nguyên mẫu cổ đại.
Ứng dụng hiện đại của màu xanh Ai Cập
Không chỉ là một biểu tượng của mỹ thuật cổ đại, màu xanh Ai Cập hiện đang thu hút sự chú ý từ các ngành khoa học hiện đại. Sắc tố này có khả năng phát xạ ánh sáng hồng ngoại khi được chiếu sáng bằng ánh sáng khả kiến, một đặc tính lý tưởng cho các ứng dụng trong mực bảo mật, hình ảnh y sinh và viễn thông.
Hộp Pyxis được tạo ra từ màu xanh của Ai Cập
Cấu trúc tinh thể của nó còn tương đồng với vật liệu siêu dẫn nhiệt độ cao, mở ra tiềm năng mới cho nghiên cứu vật liệu. Các mẫu sắc tố phục dựng hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Carnegie ở Pittsburgh, trong triển lãm mới về Ai Cập cổ đại.